NIEUWSSELECTIE  
  KORT NIEUWS  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

HET CBS DIENT het 'informatieknooppunt op de elektronische snelweg' te worden. Aldus minister Jorritsma (Economische Zaken, VVD ) in haar motivering om het Centraal Bureau voor de Statistiek ( CBS ) ingrijpend te reorganiseren.

Als haar plannen, die deze week werden gepresenteerd, doorgaan zullen de activiteiten van het CBS geconcentreerd worden in het hoofdkantoor in Voorburg. De vestiging in Heerlen moet drastisch afslanken. Tweederde van de 950 arbeidsplaatsen zal daar verdwijnen. Als redenen voor deze reorganisatie noemt Economische Zaken de onvermijdelijke verbetering van efficiëntie en effectiviteit. Dat lijken aanvechtbare argumenten. Want als iets kenmerkend is voor de moderne en toekomstige informatieknooppunten, dan is het wel dat de geografische plaats irrelevant is. Het 'Internet', die veelgeroemde wereldomspannende elektronische informatiewolk, heeft zelfs geen kantoor met een naambordje en een vestigingsplaats. Op de elektronische snelweg kan op ieder willekeurig punt worden ingelogd.

De centralisatie van het CBS (bij deze instantie werkt meer dan de helft van het personeel van het ministerie van EZ ) in Voorburg roept ook andere vragen op. Is het werkelijk efficiënter om een groter aantal CBS- medewerkers bij de toekomstige tolpoorten van het rekeningrijden op de A12 in de file te laten staan dan om ze in Zuid- Limburg te laten wonen en werken? Jorritsma argumenteert dat Voorburg dichter bij de Haagse ministeries ligt dan Heerlen. Maar ze zegt ook dat het CBS meer en meer werk verricht in Europees kader. Vanuit dat perspectief is Zuid-Limburg juist een prima locatie: Heerlen ligt dichter bij Eurostat in Brussel dan bij EZ in Den Haag.

DE VESTIGING van het CBS in Heerlen is een uitvloeisel van het spreidingsbeleid van het kabinet-Den Uyl in de jaren zeventig. Dat had te maken met de ideologische prioriteiten uit die tijd én met het gegeven dat Joop den Uyl, PvdA-minister van Economische zaken in het kabinet-Cals, midden jaren zestig het besluit had genomen om de Limburgse kolenmijnen te sluiten. Niet dat de werkloze kompels zich lieten omscholen tot statistici, maar het was een mooi gebaar.

De Uyliaanse spreiding beperkte zich niet tot de gedeeltelijke verhuizing van het CBS naar Heerlen. De Rijksdienst voor het wegverkeer ging naar Veendam in de Groninger veenkoloniën. De toenmalige PTT werd gedwongen om zijn hoofdkantoor naar Groningen te verplaatsen. Daartegen is vanuit het bedrijf steeds heftig geklaagd. Het inmiddels geprivatiseerde KPN aast dan ook al tijden op een mogelijkheid zijn hoofdactiviteiten weer in Den Haag te concentreren.

Merkwaardig genoeg staat deze centralisatietendens van (ex- )overheidsdiensten haaks op ontwikkelingen in het bedrijfsleven. Philips heeft zijn hoofdkantoor verplaatst van Eindhoven naar Amsterdam, multinationale ondernemingen besteden delen van hun activiteiten uit naar verre vestigingen in Azië of elders. Hier speelt natuurlijk een factor mee die in Nederland niet geldt: het verschil in loonkosten. Het spreidingsbeleid van Den Uyl was gebaseerd op verschillen in werkloosheidspercentages, niet in loonkosten. CAO 's maken geen onderscheid tussen werknemers in Groningen, Den Haag, Voorburg en Heerlen.

DE PLANNEN voor centralisatie van het CBS in Voorburg hebben vooral betekenis als signaal van ruimtelijke ordening. Misschien wil het kabinet de Randstad verder laten uitgroeien tot het kennisintensieve bolwerk van Nederland. Dat is een mooi plan. Maar de reorganisatie van het CBS wekt vooral de indruk dat het ministerie van Economische Zaken de afslankingsnorm voor zijn personeelsbestand op een zo gemakkelijk mogelijke manier probeert te halen.

( a d v e r t e n t i e s )

Domicilie,
voor wie zich vestigt
in het buitenland.