NIEUWSSELECTIE  
  KORT NIEUWS  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

Een herindeling van het commerciële radiolandschap ligt in het verschiet. Tien frequentiepakketten gaan in de verkoop, waarvan de helft aan de hoogste bieder. Sky en 538 vrezen het ergste.

Door onze redacteur JACO ALBERTS

AMSTERDAM, 18 FEBR. Hoeveel ruimte is er eigenlijk in de ether? Hoeveel commerciële radiostations kunnen daar van leven? En welke plaatjes mogen de discjockeys draaien? Onbeantwoorde vragen die jarenlang politieke besluitvorming over de inrichting van een goed functionerend commercieel radiobestel in Nederland onmogelijk maakten.

Vanmiddag heeft staatssecretaris Van der Ploeg, belast met mediazaken, een rapport van KPMG naar de Tweede Kamer gestuurd met een advies hoe de overheid het commerciële landschap zou moeten inrichten. Nu is al duidelijk dat de staatssecretaris veel voelt voor de ideeën van de consultants.

Volgens de KPMG-onderzoekers is er ruimte voor tien ongeveer evengrote pakketten van frequenties waarmee gemiddeld ongeveer de helft van de Nederlandse bevolking bereikt kan worden. Samen zou dat grosso modo een even groot bereik zijn als de vijf publieke radiozenders samen die elk de totale Nederlandse bevolking kunnen bedienen. Dinsdag gaf Van der Ploeg al aan veel voor een dergelijk evenwicht te voelen, al wordt de discussie over het radiobestel pas eind volgende maand in het kabinet afgerond.

Van de tien pakketten zou de helft door de overheid vrij op de markt moeten worden gebracht, zo zegt KPMG. Daarvoor moet het kabinet een veiling organiseren waarbij de hoogste bieder met de frequenties zou kunnen gaan strijken. Het ligt voor de hand dat de huidige marktleiders Sky Radio, Radio 538 en Radio 10 Gold zich op deze pakketten zullen storten. Voor een periode van 10 jaar worden ze dan in de gelegenheid gesteld de muziek te draaien voor een zo groot mogelijk publiek. De kosten van dergelijke zenders, die vaak werken met computers die de programmering bepalen, zijn relatief laag. Terwijl ze wel het meeste reclamegeld binnenbrengen, commercieel dus buitengewoon lucratief.

De overige vijf frequentiepakketten moeten een andere bestemming krijgen, zo stelt KPMG. Als ook die zonder voorwaarden op een veiling belanden, zouden alle commerciële frequenties in handen komen van goedkope stations a la Sky Radio, iets dat Van der Ploeg in ieder geval wil voorkomen. Overigens is daar het laatste woord nog niet over gezegd omdat minister Jorritsma in de vorige kabinetsperiode, als minister van Verkeer en Waterstaat belast met de ether, ook gevoelig leek voor de maximale opbrengst voor de overheid die een volledig vrije veiling zal opleveren.

KPMG stelt voor om voor een kortere periode van vijf jaar een pakket te verkopen aan een partij die een Nederlandstalige muziekzender wil exploiteren (het ligt voor de hand dat Radio Noordzee hier hoge ogen gaat gooien), voor een periode van 10 jaar zou er op de middengolf (AM) een nieuws- en informatiestation moeten komen, een FM-pakket gaat naar de niet landelijke commerciële stations, terwijl er een frequentiepakket verkocht moet worden aan ,,nieuwe inititieven''.

De twee laatste pakketten moeten volgens KPMG een wat ingewikkelder bestemming krijgen. Ze worden voor een periode van vijf jaar wel vrij aan de hoogste bieder verkocht, maar zullen zich niet op de hitformules a la Sky mogen richten. Dat moet achteraf worden getoetst middels een playlist, zo zeggen de onderzoekers. Daarvoor moet een registratiesysteem opgezet worden voor welke platen de diverse stations draaien, waaruit een lijst van de 1000 populairste platen in een bepaalde periode wordt samengesteld. De twee stations met een beperkte vrijheid zouden dan slechts een beperkt percentage uit deze lijst mogen draaien. Een commerciële klassieke muziekzender als Classic FM valt bijvoorbeeld onmiddellijk in deze categorie. KPMG noemt als voordeel van dit systeem dat er nauwelijks andere controleerbare voorwaarden te stellen vallen. ,,Muziekformats laten zich niet of nauwelijks omschrijven in controleerbare en objectieve termen. Zo kan er eindeloos gediscussieerd worden over de vraag wat jazz-, dance- of alternatieve muziek nu eigenlijk precies is,'' zo zegt het rapport. De ideeën uit het rapport zijn allerminst onomstreden. Marktleiders Sky en 538 schermen al met luisteraarsacties omdat ze vrezen in de verdrukking te komen. Het beste pakket dat in de aanbieding komt, kent een potentieel bereik van 53 procent van de luisteraars dat op korte termijn kan groeien naar 58 procent, een fractie minder dan de 61 procent die Sky volgens KPMG nu heeft. Het station claimt echter een veel hoger bereik van 80 tot 90 procent van de Nederlanders en denkt dus in het beste geval enorm te zullen moeten inleveren. Bovendien eisen de bestaande zenders korting op de prijs van de frequenties omdat ze de frequenties waarover ze nu beschikken door hun populariteit in waarde hebben laten stijgen. De VVD steunt dit streven, zo bleek gisteren, en wil dat er goodwill wordt uitbetaald. KPMG veegt daar de vloer mee aan: Commerciële radio is nu ,,een redelijk volwassen en bloeiende bedrijfstak die in financieel opzicht geen ondersteuning nodig heeft''.