NIEUWSSELECTIE  
  KORT NIEUWS  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

S e l e c t i e

HANS BEEREKAMP
Plannen voor documentaires over een onderwerp waar de maker zich persoonlijk bij betrokken voelt, hebben vaak een streepje voor bij beoordelingscommissies. Zo was het in 1996 niet de eerste keer dat de scenariowedstrijd voor deelnemers aan de IDFA-workshop gewonnen werd door een script dat zich voornam een deel van de persoonlijke geschiedenis van de maker te beschouwen. Met een premie van 275.000 gulden van het Stimuleringsfonds voltooide Alfred B. Broer twee jaar later Punk, lang leve de lol, met als leidraad een fotoboek van Max Natkiel over de infanterie van de hoofdstedelijke punkscene (1975-1980), de niet door politieke of andere idealen geïnspireerde, meer consumptief ingestelde hardcore, die zich ophield in een uitgewoond herenhuis aan het Oosteinde. Een van de geportretteerden in Natkiels fotoboek was de 14-jarige Broer.

Zoals het wel vaker gaat met documentaires bleek de werkelijkheid weerbarstiger dan het papier. Veel van de opgespoorde ex-punkers bleken overleden of inmiddels respectabele burgers, die liever niet in het openbaar herinnerd werden aan deze episode. Een stuk of vijf hoofdpersonen was wel bereid voor de camera herinneringen op te halen. Uit hun relaas blijkt dat de punkbeweging, door Broer beschreven als 'gepaard met veel lawaai en een hang naar zelfdestructie', vooral aantrekkingskracht uitoefende op jongeren die zich afzetten tegen een repressief milieu. Hoe dat proces werkte, beschrijft de documentaire nauwelijks, zoals ook andere vragen onbeantwoord blijven.

Ego-documentaires hebben voor- en nadelen. Gedetailleerde kennis uit de eerste hand kan een belemmering vormen voor een analytische en afstandelijke blik. Punk, lang leve de lol geeft wel impressionistische informatie over de zelfhaat van de punkers, maar weinig inzicht. De overheersende vorm van de film is dat er, vaak zelfs letterlijk, in een oud fotoalbum gebladerd wordt, en met verbazing en nostalgie wordt vastgesteld dat dit Jantje moet wezen, die niet meer leeft, en dat Marietje, die de spreker nog regelmatig tegenkomt. De kijker luistert nieuwsgierig mee, maar wijzer wordt hij niet.

Een mislukte film is dit documentaire debuut niet, omdat er genoeg elementen in te vinden zijn die als aanzet kunnen dienen tot de recente geschiedschrijving, maar ontroering, herkenning of gezichtsverruiming ontbreken. De gedachte dat je het talent van jonge documentaristen zou kunnen herkennen aan hun vermogen enkele gedachten op papier te zetten, vermeerderd met een bonus voor persoonlijke betrokkenheid, leidt bijna automatisch tot het overschatten van zeer bescheiden projecten als dit punkalbum.

Punk, lang leven de lol (Alfred Broer, Ned, 1998) Ned.3, 20.24-21.28u.