NIEUWSSELECTIE  
  KORT NIEUWS  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

FD klem tussen krantenreuzen

Door onze redacteuren JACO ALBERTS en KAREL BERKHOUT
Het Financieele Dagblad beticht uitgever PCM van het misbruik maken van haar machtspositie. Het FD is blijkbaar te succesvol, aldus de zakenkrant.

AMSTERDAM/DEN HAAG, 13 JAN. Toen uitgever PCM in 1995 de stoute schoenen aantrok en de concurrerende Dagbladunie overnam werd er in de krantenwereld behoorlijk gemopperd. Vijf van de zes landelijke dagbladen (Volkskrant, NRC Handelsblad, Het Parool, Algemeen Dagblad en Trouw) in handen van een enkele onderneming, dat kan nooit goed zijn voor de pluriformiteit en de marktwerking, zo vreesden vele prominente Nederlanders.

Sindsdien is het in de dagbladenmarkt eigenlijk tamelijk rustig gebleven. PCM maakte duidelijk dat het weliswaar veel landelijke kranten bezat, maar in de totale krantenmarkt (inclusief regionale bladen) nog geen derde in handen had. Bovendien degradeerde de uitgever Het Parool tot regionale krant. Gisteren is verandering gekomen in die kalmte. Het Financieele Dagblad (FD) heeft bij de Nederlandse Mededingingsautoriteit (NMa) een formele klacht ingediend tegen PCM voor misbruik van haar economische machtspositie. Is de krantenmarkt inderdaad dichtgefuseerd?

Het FD, dat inmiddels bijna 50.000 exemplaren per dag verkoopt, vooral in de Randstad, zegt er in ieder geval veel last van te hebben. Volgens de krant maakt PCM misbruik van haar positie door een prijsverhoging op te leggen van vijftig procent voor het drukken en bezorgen van de zakenkrant.

Voor het FD begint de tijd te dringen. Het contract voor de drukorders loopt weliswaar pas af in april 2001, maar het distributiecontract eindigt al op 1 april van dit jaar. Vandaar dat het FD de NMa heeft gevraagd om in een spoedprocedure een uitspraak te doen over het conflict. Het wordt hoe dan ook krap, want de NMa verwacht ,,enkele maanden'' nodig te hebben voor een beslissing over wat het FD noemt een ,,existentiebedreigende situatie''. De bezorging is de achilleshiel van elke krant in Nederland. Anders dan in bijvoorbeeld het Verenigd Koninkrijk, waar de kranten draaien op de losse verkoop in de kiosk, moeten Nederlandse krantenuitgevers het hebben van de dagelijkse levering van de krant op het woon- of werkadres van de abonnee. De bezorging is ook een van de oorzaken dat het in Nederland buitengewoon moeilijk is om een nieuwe krant te beginnen, of, zoals blijkt bij het FD, de afzet van een bestaande krant te garanderen.

Een speurtocht die het FD heeft gemaakt na het opzeggen van de contracten heeft de uitgever doen beseffen, veroordeeld te zijn tot het distributienetwerk van PCM. Buiten de Randstad kan het FD eventueel terecht bij Wegener, een uitgever van regionale dagbladen. ,,Maar een krant die zoals het FD voor een onevenredig deel afhankelijk is van de Randstad heeft er niet zo veel aan tegelijk met het Brabants Dagblad te worden bezorgd'', zegt mr. M. van Empel, raadsman van het FD. In de Randstad is de Telegraaf een mogelijkheid, maar de uitgever van 's lands grootste ochtendblad heeft geen ruimte op de drukpersen. En het FD wil om logistieke redenen drukken en distributie graag in een hand houden, want zoals Van Empel het uitdrukt: ,,Als de krant te laat van de drukkerij komt, bestaat de kans dat de bezorgers die in het water laten verdwijnen.'' Een belangrijk argument van het FD is dat in beide partijen in 1995 gezamenlijk hebben besloten dat de zakenkrant de eigen distributie zou staken en voortaan zou uitbesteden aan PCM. Het FD beroept zich nu dan ook op Europese jurisprudentie, die het een leverancier verbiedt om een langdurige commerciële verhouding met een afnemer zonder meer af te breken of ,,zodanige tarieven aan te bieden dat een afwijzing daarvan onvermijdelijk is''. En dat is precies wat PCM nu volgens het FD doet door voor de distributie anderhalf keer zoveel geld te vragen.

Dat geldt volgens het FD ook voor de onderhandelingen over de drukorders, waarvoor PCM eveneens vijftig procent meer geld wil hebben. Nadat de Dagbladunie, een rechtsvoorganger van PCM, zijn kleurmogelijkheden op de drukpers enkele jaren geleden met drie had uitgebreid hoefde het FD daar niet meteen extra voor te betalen. Pas als het FD die mogelijkheden zou kunnen benutten, moest er extra geld op tafel komen en daarover voeren de partijen al sinds 1 juli 1997 besprekingen. Volgens Van Empel wil PCM het FD ,,een toontje lager laten zingen'' nu het met de krant zo goed gaat. ,,Het FD doet het goed en PCM heeft er geen behoefte aan om een concurrent groot te maken.''