NIEUWSSELECTIE  
  KORT NIEUWS  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

NA AANHOUDENDE PROVOCATIES van Iraks leider Saddam Hussein zijn Amerikaanse en Britse luchtstrijdkrachten vannacht in de aanval gegaan. Achtereenvolgens maakten premier Blair en president Clinton hun gezamenlijke offensief bekend, alsmede de doelen die zij zich hebben gesteld: het aantasten en verminderen van Saddams arsenaal aan massavernietigingswapens, van de middelen om die te produceren en van Iraks vermogen de buurlanden te bedreigen. De aanvallen zullen zolang worden voortgezet tot de doelen zijn bereikt.

De directe aanleiding tot het offensief was een rapport van de leider van de VN-inspectieteams die tot gisteren toezagen op de bijna acht jaar geleden bevolen vernietiging van Iraks massavernietigingswapens. In dat rapport aan de Veiligheidsraad van de Verenigde Naties wordt uiteengezet hoe, ondanks eerdere crises en herhaalde Iraakse beloften de obstructie te beëindigen, inspecties opnieuw onmogelijk werden gemaakt. De Amerikaanse en de Britse regeringen concludeerden dat daarmee de toestand was ingetreden waarvoor zij Saddam aan het einde van de crisis vorige maand hadden gewaarschuwd. Wanneer de Irakezen opnieuw zouden weigeren hun medewerking aan inspecties te verlenen, zou onmiddellijk een militaire afstraffing volgen, hadden zij bij die gelegenheid aangekondigd. De tijd voor het zoeken naar diplomatieke openingen was volgens hen opgebruikt.

INTUSSEN ZIJN er grote verschillen met Desert Storm, het massale lucht- en grondoffensief dat begin 1991 een verwoest Koeweit uit Saddams handen bevrijdde. Het doel van dat offensief was nauwkeurig omschreven en het bereiken ervan voor de hele wereld zichtbaar. Of en in hoeverre nu kan worden vastgesteld wat het resultaat van de acties zal zijn, moet worden afgewacht. Clinton zelf zaaide vorige maand twijfel aan de reikwijdte van zijn militaire middelen en mogelijkheden toen hij zijn beslissing-op-het-laatste moment om een al ingezette aanval af te gelasten verdedigde met het argument dat na een aanval van een terugkeer van de inspectieteams geen sprake kon zijn.

In de slotfase van Desert Storm leek het bovendien aannemelijk dat Saddam Hussein zijn nederlaag politiek niet zou overleven. Ditmaal heeft Clinton noch Blair zich durven overgeven aan speculaties over het lot van Iraks leider en regime.

Een ander essentieel onderscheid is het wegvallen van de grootscheepse internationale steun die tijdens de Golfoorlog van beslissende betekenis was. Hoewel Amerikanen en Britten gisteren in de Veiligheidsraad een sterke zaak verdedigden - de reeks Irak veroordelende en streng waarschuwende resoluties van de raad gedurende het afgelopen jaar spreekt voor zichzelf - kregen zij van de andere drie permanente leden geen bijval. Russen en Chinezen kritiseerden de aanval zelfs in termen die aan de Koude Oorlog herinnerden. Maar ook Frankrijk, dat in 1991 nog een belangrijk militair aandeel in de aanval op de bezetters van Koeweit had gehad, onthield zijn steun. Kanselier Schröder verklaarde zich daarentegen solidair met Amerikanen en Britten. Evenzo premier Kok. Minister Madeleine Albright beriep zich vannacht op de internationale steun die de operatie had verkregen.

DE LEIDERS van de Arabische landen die acht jaar geleden deelnamen aan de anti-Saddam-alliantie, staan voor een ingewikkeld dilemma. De Amerikaanse president zelf wees op de complicatie van het aanstaande begin van Ramadan, de islamitische vastentijd. Met Desert Storm was op het einde daarvan gewacht. In feite is het jongste offensief mede ter verdediging van de veiligheid van Iraks buurlanden begonnen. Maar wanneer een getergde Saddam ook deze operatie overleeft, is het nog maar de vraag of die buurlanden er iets mee opschieten. Aan de andere kant van de balans ligt Clintons openlijke steun begin deze week aan het Palestijnse recht op zelfbeschikking. Daarmee kwam de Amerikaanse president tegemoet aan een al die jaren in de Arabische en islamitische wereld gekoesterde wens. Voor wat hoort wat, zouden de Amerikanen hun partners van weleer kunnen voorhouden. Hetzelfde geldt in zekere zin ook voor de Europeanen, die bij het beheersbaar houden van de conflicten op de Balkan de Amerikaanse steun niet kunnen ontberen.

...naderend impeachment

PRESIDENT CLINTON opereert intussen onder wel zeer bizarre omstandigheden. Vandaag zou het Huis van Afgevaardigden hebben gestemd over zijn impeachment als de aanval op Irak niet tot uitstel van het debat daarover had geleid. Hoe dicht de politieke verhoudingen in de Verenigde Staten het absolute nulpunt hebben bereikt blijkt uit de weigering van de Republikeinse meerderheid in beide huizen van het Congres ditmaal de president de in tijden van crisis gebruikelijke steun te verlenen. De uitvlucht dat men achter de troepen te velde stond, klonk allesbehalve overtuigend. Hoe moeten de mannen en vrouwen overzee die hun leven wagen begrijpen dat hun opperbevelhebber bij wijze van spreken al bij voorbaat door de volksvertegenwoordigers in de ban is gedaan?

Over de timing van het offensief is in Amerika veel te doen. De samenloop van omstandigheden mag opvallend zijn, hij is verklaarbaar. Het presidentiële veiligheidsteam heeft zich nu, anders dan vorige maand, eensgezind achter de beslissing geplaatst om tot actie over te gaan. Een voor een hebben de leden van het team daarover vannacht voor de camera's getuigenis afgelegd. Dat Amerika's politieke elite desondanks haar twijfels niet kan overwinnen, symboliseert het cynisme dat zich inmiddels van die elite heeft meester gemaakt. De wereld kijkt toe en ziet dat het niet goed is.

( a d v e r t e n t i e s )