NIEUWSSELECTIE  
  KORT NIEUWS  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

HET LIJKT EEN herhaling van zetten. Saddam Hussein zoekt het conflict, de Amerikanen concentreren hun vloot in de Golf, Kofi Annan roept Saddam Hussein op in te binden, de Veiligheidsraad ondersteunt die oproep, de Russische gedelegeerde bij de raad waarschuwt dat het gebruik van geweld tegen Irak de regio zal destabiliseren, opeenvolgende resoluties van de raad beperken zich tot vermaningen. Sinds de vorige crisis begon is een jaar verstreken, maar de posities zijn niet ingrijpend veranderd. De enige originele toevoeging was het 'njet' op de vraag van een verslaggever of de Russen soms een alternatief achter de hand hadden.

De behandeling van het fenomeen Saddam heeft sterke Amerikaanse trekken gekregen. De VS opereren vanuit het concept van de wereldorde. Saddam is in Amerikaanse ogen niet de leider van een land met een eigen agenda met wie een modus vivendi moet worden gevonden, maar een ordeverstoorder die zich aan de regels heeft te houden en moet worden gestraft zodra hij dat weigert. Voor de Verenigde Naties is dit een te zware opgave gebleken. Het is één ding om een agressor te corrigeren zoals in de Golfoorlog het geval was, het is heel iets anders die agressor vervolgens jarenlang in quarantaine te houden. Waarbij niet mag worden vergeten dat zelfs in de Golfoorlog de VN zich niet rechtstreeks committeerden, maar een ruim mandaat verleenden aan een tijdelijke alliantie.

Onlangs verklaarde de Amerikaanse minister van Defensie, Cohen, dat de geloofwaardigheid van Annan op het spel stond, nu Saddam de afspraak die hij begin dit jaar in Bagdad met de secretaris-generaal van de VN had gemaakt, had geschonden. Maar de geloofwaardigheid van de hoogste ambtsdrager van de Volkerenorganisatie is natuurlijk niet afhankelijk van de luimen van Saddam. Annan trad destijds op binnen het mandaat dat de gehele Veiligheidsraad hem had verstrekt, met de nadruk op gehele. In die raad mag Amerika de enig overgebleven supermogendheid zijn, het maakt er niet alleen de dienst uit. De secretaris-generaal heeft daarmee rekening te houden.

DE VRAAG IS NU of een herhaling van zetten tot eenzelfde uitkomst zal leiden als negen maanden geleden. Of een combinatie van militaire dreiging en diplomatieke overtuigingskracht Saddam opnieuw zal bewegen medewerking te verlenen aan de internationale inspectie van zijn arsenalen, fabrieken en laboratoria. De omstandigheden zijn inmiddels minder gunstig geworden. Saddam maakt er geen geheim van zijn machtspositie in de regio, zwaar aangetast als zij is als gevolg van de Golfoorlog, te willen herstellen. Daartoe kan hij een normalisering van zijn betrekkingen met het buitenland goed gebruiken. Dat was ook de reden waarom hij zich in februari inliet met Annans voorstellen. Maar recente uitspraken van de Veiligheidsraad moeten hem er van hebben doordrongen dat hij niet beide tegelijk kan hebben: opheffing van de sancties en vrijheid van handelen bij de wederopbouw van zijn krijgsmacht. Hij lijkt thans te kiezen voor de militaire optie.

Hoewel de stukken op het bord de afgelopen maanden nauwelijks hebben bewogen, hebben partijen hun inzet aanzienlijk verhoogd. Daarmee is de kwestie van internationale inspectie in Irak meer geworden dan het toepassen van de regels van de Verenigde Naties. Zij heeft zich ontwikkeld tot katalysator in een rechtstreekse confontatie tussen de Verenigde Staten en het Irak van Saddam Hussein - waarbij de virtuele escalatie door CNN wordt waargenomen. De rest van de internationale gemeenschap is op weg naar de zijlijn voor het geval het werkelijk menens mocht worden. Dat lijkt het verschil te zijn met de aanloop naar de Golfoorlog, nu acht jaar geleden.

Zie ook:
VN halen inspecteurs weg uit Irak (11 november 1998)

Irak verbreekt band met UNSCOM (2 november 1998)

( a d v e r t e n t i e s )