NIEUWSSELECTIE  
  KORT NIEUWS  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

Door onze correspondent LUCAS LIGTENBERG
NEW YORK, 10 NOV. Amerikaanse fruitbedrijven met activiteiten in Midden-Amerika zijn overgegaan tot het masaal naar huis sturen van werknemers als gevolg van de ramp door de orkaan Mitch en door overstro- mingen als gevolg daarvan.

Chiquita Brands International en Standard Fruit hebben al meer dan vijftienduizend man in Honduras, Nicaragua en Guatamala op straat gezet. Dole heeft nog geen cijfers bekendgemaakt. Amerikaanse actiegroepen zijn verontwaardigd maar hun protesten vinden weinig weerklank bij het Amerikaanse publiek. ,,Het is beschamend dat deze bedrijven de omvang van de ramp in de getroffen gebieden verergeren door hun werknemers zo te behandelen'', zegt Anuradha Mittal, beleidsmedewerker van de Institute of Food and Development, een denktank op het gebied van voedsel, armoede en ontwikkeling in Oakland, Californië. ,,Deze bedrijven hebben decennia lang van het land geprofiteerd en het leeggezogen. Bij een ramp als deze zouden ze moeten blijven om het te helpen bij de wederopbouw.''

Chiquita Brands, gevestigd in Cincinnati, heeft zijn werknemers in Honduras voor een jaar naar huis gestuurd. De eerste drie maanden krijgen ze doorbetaald maar daarna komen ze op een wachtgeld van 280 lempiras per week. Dat bedrag staat gelijk aan ongeveer zevenenveertig gulden. Werknemers van het bedrijf krijgen ongeveer 375 gulden per maand, wat door internationale actiegroepen altijd al als onder de maat werd beschouwd.

Chiquita zegt in een verklaring in de eerste dagen al 2 miljoen dollar aan hulp te hebben geleverd. ,,Chiquita alleen al geeft tientallen miljoenen dollars uit om te helpen de infrastructuur te herstellen'', aldus topman Steve Warshaw. De onderneming Chiquita heeft zevenduizend hectare aan bananenplantages in Honduras en contracten met andere bananenboeren, die op 3.000 hectare telen. Dat is de helft van het gehele bananenareaal in Honduras, het eerste land waarvoor ooit de term bananenrepubliek is uitgevonden.

Dole Food Company, gevestigd in Californië, doet nog geen mededelingen. Het bedrijf heeft wereldwijd 44.000 mensen in dienst en uitgebreide activiteiten in Honduras. Het heeft daar niet alleen zijn traditionele fruitproducten in blik, maar distribueert er ook Coca Cola en bier. In het verslag van de kwartaalresultaten eind vorige week zegt Dole alleen dat ,,werknemers een leidende rol spelen bij de hulpverlening'' en dat Dole sinds de ramp 20.000 mensen te eten geeft. Het bedrijf heeft één miljoen dollar aan hulpgoederen gestuurd.

Chiquita heeft wereldwijd ongeveer 40.000 mensen in dienst. Het doet vooral in bananen — 60 procent van de omzet — maar heeft daarnaast ook ingeblikt fruit. De omzet van het bedrijf stagneert al enkele jaren en de winst schommelt.

Honduras produceert per jaar 21,74 miljoen kwintalen (1 kwintaal is 100 kilo) bananen. Negentig procent van de oogst is verloren, wat voor het land gelijk staat aan een kwart van zijn totale schade door de orkaan en de gevolgen ervan. ,,Chiquita zou juist moeten investeren in Honduras en zijn mensen aanhouden'', aldus Mittal. ,,Het opnieuw opzetten van de plantages vergt meer werk dan het onderhouden van een bestaande activiteit.''

Overigens vindt Mittal dat bedrijven die Honduras onmiddellijk na de ramp de rug toe hebben gekeerd eigenlijk niet meer zouden mogen terugkeren. Zij denkt dat dat echter onmogelijk is omdat de banden tussen regering en bananenbedrijven te hecht zijn.

Chiquita is wat dat betreft 'erfelijk' belast. Naamsveranderingen van United Fruit naar United Brands en van United Brands naar Chiquita hebben het bedrijf al meermalen van de afgrond moeten redden.

In 1954 pleegde het bedrijf samen met de CIA en met goedkeuring van president Eisenhower een staatsgreep in Guatemala. In 1975 kocht topman Eli Black de president van Honduras om voor 1,25 miljoen dollar. Black sprong van de 44ste verdieping uit het raam van het PanAm-gebouw, toen het nieuws bekend werd.

Een onderzoek van de Cincinnati Enquirer naar corruptie bij de Midden-Amerikaanse activiteiten van Chiquita bracht enkele maanden geleden de conclusie dat niet alles wat het bedrijf in Honduras deed legaal was.

De krant rectificeerde en betaalde tien miljoen dollar omdat de belangrijkste verslaggever informatie had gebruikt die illegaal verkregen was. Chiquita is in handen van de American Financial Group.