NIEUWSSELECTIE  
  KORT NIEUWS  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

Door onze redacteur REINOUD ROSCAM ABBING
TONALÁ, 4 NOV. In de door slagregens verwoeste gebieden in Nicaragua wachten duizen- den mensen op hulp. De hulpverleners kunnen de omvangrijke vraag niet aan. In de Nicaraguaanse plaats Tonalá landde gisteren de eerste hulpvlucht in een week.

De ramp na de ramp is begonnen. Voor de inwoners van Tonalá is met de nasleep van de orkaan Mitch, die in het noordwesten van Nicaragua een spoor van destructie heeft getrokken, een onvermijdelijke periode van honger en wanhoop begonnen. Geïsoleerd van de buitenwereld hebben hier duizenden mensen lijdzaam moeten afwachten tot Tonalá op de kaart van de overbezette hulpverlening werd gezet.

Het isolement duurde precies een week. De bemanning van een helikopter van de Nicaraguaanse luchtmacht, een groepje buitenlandse hulpverleners en een paar journalisten waren gisteren de eerste mensen die van buitenaf het gebied betraden na de verwoestende regenval van de afgelopen twee weken. Aan boord van de helikopter was ook twee ton voedsel, een gift van de niet-gouvernementele organisatie Plan International aan Tonalá, dat inmiddels bijna 3000 vluchtelingen uit 14 omringende dorpen heeft moeten opvangen. De gift is dan ook een fractie van wat er werkelijk nodig is in Tonalá. De opsomming van coördinator Carlos Gutierrez van het noodcomité in Tonalá verklaart de ernst van de situatie: ,,De boeren hebben hun gewassen soja, maïs en sorghum veloren zien gaan; de vissers in het nabijgelegen Puerto Morazán hun garnalenoogst. Er is geen elektriciteit meer, de onverharde hoofdweg naar de stad Chinandega is onbegaanbaar geworden, de medicijnen zijn op en het drinkwater is besmet geraakt. ,,Er is niets meer te koop hier, de mensen hebben honger', zegt Lilian Sánchez, een 24-jarige moeder van vijf kinderen uit het nabijgelegen gehucht Pancasán die met duizenden anderen gisteren op een groot weiland buiten Tonalá de aankomst van de helikopter uit de Nicaraguaanse hoofdstad Managua gadesloeg.

De twee artsen die hier zonder medicijnen over de snel verslechterende gezondheid van de inwoners van Tonalá en hun onverwachte gasten moeten waken, uiten zich in sombere bewoordingen. Ook de opsomming door dokter Richard Larios (31) van de gezondheidsproblemen is omineus: diarree en ademhalingsziektes zijn al geconstateerd, er dreigt dengue-koorts en de in deze streek endemische malaria kan door het ontbreken van medicijnen niet worden behandeld. Maar het besmettingsgevaar als gevolg van te veel mensen op één plek is het grootst, meent Larios. Zijn collega-arts Pablo Brennes (32) zegt: ,,De mensen hebben honger en letten daarom niet meer op de hygiëne.'

Terwijl leden van het noodcomité in ijltempo de helikopter ontdoen van zijn lading aan meel, bonen, melkpoeder, spijsolie, kaarsen, vellen plastic en touw dringt een boze man door het kordon heen dat de plaatselijke ordedienst heeft ingesteld om te voorkomen dat het luchtmachttoestel zou worden bestormd. Met veel misbaar verwijt hij eigenlijk iedereen en niemand in het bijzonder dat Tonalá zo lang aan zijn lot is overgelaten. Directeur Charles Compton van de Nicaraguaanse afdeling van Plan International — in Nederland beter bekend als Foster Parents Plan — tracht de boze man en de leden van het noodcomité moed in te spreken. ,,We zullen jullie niet vergeten, de mensen moeten niet wanhopen.'

Na nog geen half uur vertrekt de helikopter weer, nu met aan boord ook een drie maanden oude baby en een jongen van 11 die aan een geïnfecteerd been moet worden geopereerd. De ernstig uitgedroogde zuigeling heeft een infuus in zijn armpje; z'n moeder heeft snel wat kleertjes in een plastic barbie-tas gepakt die nu aan haar voeten in het toestel staat. Ook in het bulderende lawaai van de helikopter slaapt baby Pedro Luís gewoon door, terwijl zijn moeder zachtjes huilt.

De Nicaraguaanse luchtmacht heeft in totaal vijf helikopters ingezet voor de onmiddellijke hulpverlening aan de geïsoleerde gebieden. Deze vloot is inmiddels versterkt met vier toestellen van het Amerikaanse leger die afkomstig zijn van het Zuidelijk Commando in Panama. Ook wordt getracht door de aanleg van Bailey-bruggen en andere noodvoorzieningen zo snel mogelijk de verbindingen over land te herstellen. Maar in het geval van Tonalá verwachten de autoriteiten dat het wel eens twee maanden kan duren voordat de zogeheten Oude Weg naar Chinandega weer kan functioneren als de levenslijn van voorheen.

De hulpverlening is te traag op gang gekomen, vinden velen in Nicaragua, onder wie burgemeesters van getroffen gemeenten. Vooral de oppositie-radiozender 'Ya' blijkt een forum voor veel ongenoegen. Het Sandinistische radiostation zendt voortdurend noodkreten uit alle delen van het land uit. Alarmistisch, vinden aanhangers van de regering van de liberale president Arnoldo Alemán. Vooral het door Ya verspreide gerucht dat er een vulkaan op het punt van uitbarsten staat, wordt de zender kwalijk genomen. Toch is ook hier waakzaamheid geboden. Dezelfde helikopter die de eerste druppels noodhulp op de gloeiende plaat van Tonalá kwam bezorgen, had gisteren twee medewerkers van de meteorologische dienst aan boord, gespecialiseerd in vulkanen. Ten minste één vulkaan blijkt bij overvlucht actief: uit de diepzwarte lava kringelen grijze rookwolkjes omhoog.

Vanuit de lucht is ook goed te zien hoe het natuurgeweld in dit straatarme Midden-Amerikaanse land heeft huisgehouden. Vanaf berghellingen hebben nu tot stilstand gekomen modderstromen diepe voren in het overdadig groene landschap getrokken. Af en toe doorkruist zo'n spoor een weg en is te zien hoe de brug er is weggeslagen door de kolkende massa van water, aarde en stenen.

Bij de vulkaan Casitas hebben dergelijke modderstromen een viertal dorpen weggevaagd. Daarbij zijn honderden mensen om het leven gekomen. Voor sommigen, levend begraven onder de modder, schijnt er toch nog hoop te zijn, zo meldde gisteren de Nicaraguaanse krant La Prensa. 'Buren horen ondergronds geweeklaag', luidde de opening van de krant. Maar de verwachting is eerder dat het inmiddels op 1.500 geschatte aantal doden in Nicaragua als gevolg van 'Mitch' de komende dagen verder zal oplopen. Velen hebben de hoogste prijs betaald voor een bestaan als keuterboer op de vruchtbare, maar zoals gebleken uiterst gevaarlijke hellingen van de vele vulkanen in dit land.

In Tonalá en omgeving zijn geen doden gevallen door 'Mitch'. Nog niet. Het water trekt zich langzaam terug, maar als ramp-enclave tussen zoveel andere in Nicaragua is het voorhands nog maar de vraag wanneer de volgende helikopter er zal landen.