NIEUWSSELECTIE  
  KORT NIEUWS  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

Door onze redacteur REINOUD ROSCAM ABBING
GUATEMALA-STAD, 3 NOV. Overstromingen en aardverschuivingen in het voetspoor van de orkaan Mitch hebben in Midden-Amerika volgens de jongste schattingen meer dan zevenduizend levens geëist. Vooral in Honduras en Nicaragua is de tol in mensenlevens en materiële schade immens. In beide landen geldt de noodtoestand, evenals in het minder zwaar getroffen Guatemala. Ruim een miljoen mensen in de regio zijn dakloos.

Exacte cijfers zijn vooral voor Nicaragua en Honduras moeilijk te geven, omdat grote gebieden onbegaanbaar zijn. ,,In de meest conservatieve schattingen gaat het om duizenden doden, niet om honderden' zei de Hondurese president Carlos Flores gisteren in een radiotoespraak. ,,In dit land zien we een panorama van dood, verwoesting en ruïnes. Overal liggen lijken, slachtoffers van modderlawines en overstromingen. Nog nooit is ons vermogen verdriet en pijn te verdragen, zo op de proef gesteld.'

De Verenigde Staten hebben inmiddels drie miljoen dollar (5,5 miljoen gulden) aan noodhulp beschikbaar gesteld, het Rode Kruis 7,4 miljoen dollar. In zowel Honduras als Nicaragua zijn Amerikaanse militairen en helikopters ingezet bij de hulpverlening. Eerder redde een Amerikaanse legerhelikopter het leven van de Hondurese president Flores toen diens limousine in de stad San Pedro Sula door het snel wassende water ingesloten raakte.

Orkaan Mitch heeft de regio aanvankelijk op het verkeerde been gezet. Met een windsnelheid van 305 kilometer per uur leek de categorie 5-orkaan (op een schaal van vijf) uit het zuidoosten van het Caraïbische gebied op volle kracht af te stormen op het Mexicaanse schiereiland Yucatán. Maar eind vorige week bleef Mitch dagenlang vrijwel stationair voor de Hondurese kust hangen voordat hij zich met snel slinkende kracht naar het binnenland bewoog.

De grootste schade is daarom het gevolg van de overvloedige regenval. In delen van de regio viel in tien dagen tijd 150 centimeter regen.

De depressie trekt nu langzaam weg in westelijke richting, naar de Mexicaanse deelstaat Chiapas. Die staat was begin september al het toneel van zware overstromingen door een serie tropische depressies. Bij twee rivieren worden opnieuw overstromingen gemeld. Mexico heeft de inwoners van de kustgebieden van de provincie Chiapas geëvacueerd.

Van het laaggelegen Honduras is de helft van het territorium overstroomd en het water trekt zeer langzaam weg. President Flores zei gisteren zijn ,,nationale trots in te slikken' en het buitenland om hulp te smeken. Hij riep de noodtoestand op en schortte alle burgerrechten op om plundering te bestrijden.

Het openbare leven is in Honduras geheel tot stilstand gekomen en verschillende regeringsfunctionarissen schatten het aantal doden inmiddels op meer dan vijfduizend. Onder de slachtoffers is ook de burgemeester de hoofdstad Tegucigalpa, die om het leven kwam toen zijn helikopter verongelukte tijdens een inspectie. Tegucigalpa staat grotendeels onder water, de badplaats Roatán is in zijn geheel verwoest.

De infrastructuur van het arme en sterk van de landbouw afhankelijke Honduras is grotendeels verwoest. Zeventig procent van de oogst is weggespoeld en meer dan zeventig bruggen zijn vernietigd, wat reddingspogingen over land bemoeilijkt. In de Hondurese wateren wordt ook nog steeds gezocht naar de 31 opvarenden van de Amerikaans windjammer Fantome, dat zes dagen geleden verdween. De Amerikaanse kustwacht heeft gisteren wrakstukken van het schip opgevist.

In Nicaragua, waar president Alemán een periode van nationale rouw heeft afgekondigd, zijn complete dorpen op een helling van de vulkaan Casita verdwenen in razende modderstromen. Grote delen van het land zijn onbereikbaar. Inmiddels zijn bijna duizend doden geborgen.

,,Het is moeilijk te geloven als je er niet bent geweest', verklaarde minister van Defensie Chamorra. ,,Het lijkt een maanlandschap.' Honderden vaak zwaar verminkte lijken worden vaak ter plekke verbrand om epidemieën te voorkomen.

Nicaragua, een van de armste landen in de Midden-Amerikaanse regio en sterk afhankelijk van donorhulp, heeft een lange geschiedenis van overstromingen en aardbevingen. De huidige ramp lijkt een van de ergste te zijn in degeschiedenis van het land en in omvang vergelijkbaar met de zware aardbeving die in december 1972 de hoofdstad Managua verwoestte. De kolkende modderstromen die het noordwesten van het land teisteren, doen ook denken aan de ramp waarbij in 1985 de Colombiaanse plaats Armero onder de modder werd begraven. Daarbij vielen indertijd 23.000 doden.

In Guatemala en El Salvador zijn volgens de voorlopige cijfers respectievelijk ongeveer honderd en honderdvijftig mensen om het levengekomen. Ook hier zal het uiteindelijke dodental naar verwachting nog verder oplopen. In deze landen lijkt internationale hulp echter niet direct nodig.

In Guatemala zijn enkele provincies afgesloten van de rest van het land als gevolg van schade aan wegen en bruggen. Enkele tienduizenden mensen, voornamelijk bewoners van rivieroevers, zijn geëvacueerd en ondergebracht in tijdelijke opvangkampen. De regering legde het land een vrije dag op, vooral om de wegen vrij te houden voor de hulpverlening. De hoofdstad was door aardverschuivingen tijdelijk onbereikbaar over de weg.

In het bergachtige Guatemala zal het water naar verwachting sneller wegvloeien dan in het vlakke laagland van Honduras. Onder de dodelijke slachtoffers in Guatemala waren twaalf inzittenden van een zondag verongelukt C-47-vrachtvliegtuig, de meesten Amerikaanse missionarissen en artsen. Ondanks waarschuwingen vertrokken zij toch in slecht weer om hulp te verlenen in de getroffen zones van het land.

Volgens John Morris, een deskundige op het gebied van hulpverlening na rampen, bestaat er momenteel gevaar voor ziektes die via water worden overgedragen — zoals cholera — maar wijst de praktijk uit dat er na dit soort rampen zelden epidemieën ontstaan. In Guatemala is, evenals in de overige landen, ,,het gebrek aan goede communicatie momenteel het grootste probleem', aldus Morris. Het Rode Kruis zamelt voedsel, kleding en medicijnen in. President Alvaro Arzú riep gisteravond op tot eenheid onder de in het recente verleden door burgerstrijd verdeelde Guatemalteken: ,,Samen zijn we een reus.' De staat heeft een miljoen dollar (1,85 miljoen gulden) beschikbaar gesteld voor noodhulp.