NIEUWSSELECTIE  
  KORT NIEUWS  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

Door een onzer redacteuren
WASHINGTON, 7 NOV. Newt Gingrich, de voorzitter van het Amerikaanse Huis van Afgevaardigden, is gisteravond tot veler verrassing teruggetreden. Het is niet zeker of Gingrich zich ook uit de politiek terugtrekt.

,,De bitterheid moet verdwijnen'', verklaarde Gingrich gisteren. ,,Zo lang ik er ben, gebeurt dat niet.'' De politieke leider van de Republikeinen zei te hopen dat een lange machtsstrijd binnen de partij nu kan worden vermeden. Over twee weken beslissen de Republikeinen over een nieuw leiderschap.

Gingrich lag binnen zijn eigen partij zwaar onder vuur na de tegenvallende resultaten bij de tussentijdse verkiezingen voor het Congres eerder deze week. In plaats van de door Gingrich voorspelde dertig tot veertig zetels winst verloren de Republikeinen in het Huis van Afgevaardigden vijf zetels. Een deel van de partij verweet Gingrich zijn publieke nederlaag tegenover het Witte Huis in de onderhandelingen over de begroting, anderen dat hij vlak voor de verkiezingen toch nog spotjes op televisie bracht waarin werd verwezen naar de affaire-Lewinsky, terwijl kiezers daar niets meer over wilden horen.

Eerder op de dag maakte de prominente Republikein Bob Livingston bekend zich kandidaat te stellen voor het voorzitterschap van het Huis van Afgevaardigden. De Republikeinse afgevaardigde Bill Archer was ook steun aan het werven voor een kandidatuur. Een derde Republikein, Steve Largent, wilde Dick Armey opvolgen, de tweede man in de Republikeinse hiërarchie in het Huis. ,,We moeten ons afvragen of we de bemanning van de Titanic in dienst willen houden'', zei Largent.

Verschillende Republikeinen voorspelden vervolgens dat Gingrich zou verliezen. Afgevaardigde Matt Salmon zei dat er voldoende weerstand tegen Gingrich bestond om een nieuwe termijn als voorzitter van het Huis van Afgevaardigen te blokkeren. Daarvoor hoeven slechts zeven Republikeinen tegen hem te stemmen, omdat de Republikeinen nog slechts 223 van de 435 zetels in het Huis hebben.

De kandidatuur van Bob Livingston gold als een ernstige bedreiging voor Gingrich. Met 22 dienstjaren in het Huis is Livingston een zeer gerespecteerde veteraan. Livingston prees Gingrich gisteren al voor zijn aftreden als een leider van ,,Churchilliaanse proporties'', die de partij had geïnspireerd, maar geen talent had voor het politieke handwerk. ,,We zijn verdwaald in een mist van hoogdravende retoriek en misplaatste prioriteiten'', aldus Livingston.

President Clinton noemde Gingrich gisteren een ,,waardig tegenspeler'' die ,,me weerwoord heeft gegeven in het grote debat hoe Amerika voorbereid moet worden op de 21ste eeuw''.

Met het terugtreden van Gingrich komt een eind aan een opmerkelijke politieke loopbaan. In 1978 werd hij in Georgia gekozen in het Huis van Afgevaardigden, in 1989 bracht hij het tot leider van de - toen nog - Republikeinse minderheid. Vijf jaar later was hij de architect van een monsteroverwinning, die de Republikeinen voor het eerst sinds decennia een meerderheid in het Congres gaf. Met Gingrich kwam een generatie luidruchtige conservatieven aan de macht. Hun programma was het zogeheten 'Contract with America': een terugtredende overheid, belastingverlaging en een sluitende begroting.

Gingrich was Time Magazine's man van het jaar in 1995, maar toen had het verval al ingezet. Hij kwam in problemen met financiële transacties en moest als politiek tacticus zijn meerdere erkennen in president Clinton. Die besloot met de Republikeinse agenda weg te lopen, maar liet eind 1995 en in 1996 de onderhandelingen over de begroting vastlopen, waardoor de federale overheid wekenlang de deuren moest sluiten. In de ogen van de kiezers was dit te wijten aan Republikeins fanatisme. Gingrich leerde daarna toe te geven aan het Witte Huis, maar dat bracht hem weer in problemen met de eigen achterban, die hem vorig jaar bijna ten val bracht.

Als belichaming van partijpolitiek extremisme werd Gingrich zeer impopulair. Even leek affaire-Lewinsky verlichting te brengen. Hoewel Gingrich op de achtergrond bleef, zwoer hij deze zomer geen speech meer voorbij te laten gaan zonder haar naam te noemen. De week voor de verkiezingen hoopte hij met 10 miljoen dollar aan tv-spotjes in een (verhulde) Lewinsky-campagne alsnog woede tegen Clinton op te wekken. Dat was Gingrich' laatste misrekening.

( a d v e r t e n t i e s )

Domicilie,
voor wie zich vestigt in het buitenland.