NIEUWSSELECTIE  
  KORT NIEUWS  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

S e l e c t i e

Maarten Huygen
Voor een wekelijks documentaireprogramma met de gebruikelijke krappe budgettering haalt Vara's Zembla een hoge successcore in de verlichting van de kijker. Gisteren deed het programma verslag van de botsing der beschavingen in de gemeente Den Haag.

Mirjam Bartelsman reconstrueerde de harde ontvoering van een onwillig Turks MAVO-meisje door vier mannen voor een afgesproken huwelijk. Dergelijke ontvoeringen gebeuren veel in Nederland. De vier mannen hebben gevangenisstraf gekregen. Een van hen, de rijke aannemer Erdogan S., zit nog vast en hij wil gratie. Inmiddels is de Turkse bruid Ceylan getrouwd met een van haar ontvoerders, de illegaal Suleyman. Ze heeft zich bedacht en houdt nu wel van hem, zegt ze. Omdat alle betrokkenen met de documentaire meewerkten om het gratieverzoek kracht bij te zetten, werd de kijker een uniek beeld gegund in de werking van zo'n ontvoering. Zulke films zijn er te weinig. Door wantrouwen van immigranten, taalproblemen of geringe kennis van de andere cultuur slagen journalisten zelden in een indringend portret. Nederlands sprekende Turkse schoolmeisjes zorgden voor het reliëf door te vertellen hoe het normaal toegaat bij Turkse verstandshuwelijken en daar komt geen ontvoering bij te pas. Ze waren swingende pubers zonder hoofddoekje, die vrijwillig het advies van hun ouders zouden volgen. Verliefdheidshuwelijken hadden ze vaak zien misgaan dus moest een doordachte keuze worden gedaan, vonden ze. Je wende wel aan zo'n man. ,,De verliefdheid gaat voorbij, daarna ga je houden van hem'', zei een meisje. ,,Als hij respect voor je heeft en een goeie jongen is en een goed inkomen heeft, dan ga je er toch van houden.'' De 14-jarige Ceylan had zich juist tegen het huwelijk verzet en over de houding van de ouders indertijd werden verschillende lezingen gegeven. Ik kon aan het einde van de documentaire niet anders dan concluderen dat gratie voor de ontvoerders niet op zijn plaats is. Ze hebben hun zin gekregen en dat schijnt altijd zo te gaan. Geen Turk wil nog met een meisje trouwen dat ooit is ontvoerd. Dus rest de ouders en het meisje niets anders dan toestemming in het huwelijk. Het alternatief is verstoting uit de gemeenschap en de familie. Dat is een te zware belasting voor een Turkse van de tweede generatie. De videobeelden van het huwelijk toonden een sombere bruid die de door haar man aangereikte taart uitspuugde. Eerder had ze de politie bedankt voor de bevrijding. Een moeilijke taak voor Justitie om dergelijke zaken te vervolgen, maar de Haagse officier van Justitie R. ter Hart, zei dat ze het zou blijven doen. Zoiets kan niet hier. Echt zo'n probleem dat generaties vergt voor het verdwijnt. Er was veel misdaad en straf op televisie gisteren. De IKON bracht de prachtige BBC-documentaire over passieve en dappere omstanders bij misdrijven. In Het Glazen Huis, een wekelijks programma over ethische dilemma's, discussieerden gasten over de waarde van reclassering. Een dilemma was het niet, eerder een begrotingsdebat. Hoeveel geld hebben we over voor resocialisatie als tachtig procent van de veroordeelden weer in de gevangenis komt? Behalve de gebruikelijke deskundigen was er de ex-gedetineerde M. Koekoek ('autoroven, inbraken, mishandelingetje'), die klaagde dat er 'niks voor mij was geregeld' toen hij uit de gevangenis kwam. Het lijkt verwend gezeur maar de Koekoeks in deze wereld missen de gebruikelijke steunpunten van familie, vrienden of maatschappijkennis. Bovendien zet verblijf in de gevangenis, waar anderen de sleutel van je deur bezitten, niet aan tot een actieve levenshouding. Veel beters is er niet en voorlopig prikkelt de grote aandacht voor misdaad op televisie de wraakzucht. De speelfilm Whitness to Execution verbeeldde gisteren de executie van een moordenaar op televisie: Countdown to Justice. Dat moment is niet ver meer in de VS, want zo zei een speler, vroeger waren executies toch ook openbaar?