NIEUWSSELECTIE  
  KORT NIEUWS  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

S e l e c t i e

JOKE MAT
Toevallig net in de week dat de vader van Joes Kloppenburg de stichting 'Kappen nou' heeft opgericht, ter bestrijding van 'zinloos geweld', zendt de IKON de BBC-documentaire Modern Times: Bystanders uit. Een portrettengalerij van de figuranten in geweldsuitbarstingen als die waarbij Joes Kloppenburg om het leven kwam. Een verhaal van lafheid, angst en schuld.

De omstander heeft een slechte reputatie. Hij is iemand die stilstaat, toekijkt en nadenkt. Meestal is hij in groten getale aanwezig, zodat hij zich in zijn niet-handelen door een meerderheid gesteund weet. Hij is wel laf maar niet dom. Hij heeft talent voor overleven.

Soms betaalt hij de prijs van het schuldgevoel, zoals de man die zich omdraaide en wegliep toen een vrouw in een park werd mishandeld. Zeventien jaar na dato voelt hij zich nog steeds schuldig. Hij weet dan ook niet hoe het met de vrouw is afgelopen. En hij heeft niet de beschutting gehad van een muur van andere omstanders, die hetzelfde besluit namen als hij. De solistische omstander heeft het het zwaarst.

Hoe groter het aantal omstanders, hoe kleiner de kans dat iemand ingrijpt. Een vrouw van middelbare leeftijd vertelt hoe ze in een volle, stille treincoupé door een paar jongeren werd gepest. Eén van hen zette tot in detail uiteen hoe hij te werk gaat als hij vrouwen verkracht. Ze trokken blikjes bier open en goten het leeg over haar hoofd. Niemand greep in. Slechts één van de mede-reizigers was achteraf bereid te getuigen. Deze omstander voelt zich niet schuldig. Ingrijpen had tot escalatie kunnen leiden, betoogt hij. Morgen zou hij hetzelfde doen. Sympathiek is hij niet, de rationele omstander. Maar hij heeft misschien wel gelijk.

De counterpart van de omstander, is de held. Hij die niet nadenkt en wél handelt. Ook hiervan bevat de documentaire een paar voorbeelden. Op een filmpje van een beveiligingscamera sjort een oude vrouw aan een overvaller met een pistool. Eerst probeert ze zijn pistool af te pakken, dan reikt ze naar de bivakmuts. De overvaller slaat op de vlucht. Deze heldin had geluk. Joes Kloppenburg niet.

Werelden: Omstanders, Ned.1, 21.45-22.32u.