NIEUWSSELECTIE  
  KORT NIEUWS  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

CNN op de Amsterdamse kabel of niet, de gemeenteraad heeft woensdag het laatste woord. Een discussie op zichzelf, of de voorbode van ontwikkelingen elders?

Door JACO ALBERTS en YASHA LANGE

AMSTERDAM, 29 AUG. De Nederlandse kabelwereld is een labyrinth. Weliswaar zijn door fusies en overnames een paar grote kabelbedrijven ontstaan - de zes grootste hebben bijna driekwart van de 5,9 miljoen aansluitingen in handen - maar de kabelaars hebben uiteenlopende afspraken met gemeenten die hun netten in het verleden verkochten of de netten in eigendom hielden maar de exploitatie aan de private onderneming overdroegen.

Het gevolg is dat veelal dezelfde kabelmaatschappij in verschillende gemeenten verschillende pakketten biedt tegen verschillende prijzen. Een voorbeeld: exploitant Palet, actief in Limburg en een deel van Brabant, geeft in honderd verschillende gemeenten in totaal vijftig verschillende pakketten door. In Venlo kost een aansluiting 14,78 gulden, in Den Bosch bijna vijf gulden meer. Beide pakketten verschillen nauwelijks: Venlo heeft wat meer Duitse zenders.

Het conflict in Amsterdam over CNN is deels het gevolg van de privatisering van het kabelbedrijf in 1995. De gemeente kreeg 693 miljoen gulden van de nieuwe eigenaren, maar bedong tegelijkertijd dat het tarief voor een uitgebreid standaardpakket tien jaar lang niet omhoog mocht. De gemeente Rotterdam heeft daarentegen met kabelmaatschappij Eneco (groot-Rotterdam) de afspraak gemaakt dat de prijs van het basispakket tot het jaar 2001 elk jaar met vijf procent omhoog mag. In veel andere gemeenten zijn in het geheel geen maximum-prijzen bepaald. In dat geval geldt alleen de tekst in de Mediawet. Die zegt dat burgers de beschikking moeten hebben over een basispakket met televiezenders tegen een 'redelijke' prijs. Eneco en andere hebben dus een grotere financiële speelruimte dan A2000, dat nu een ramkoers lijkt te volgen om voor zichzelf die speelruimte te creëren.

De grote regionale verschillen in in prijs en inhoud van het kabelpakket worden deels veroorzaakt door verschillen in eigendomsstructuur van de kabelmaatschappijen. Veel kabelaars zijn weliswaar los van hun gemeenten geraakt, maar nog steeds in eigendom van aan de overheid gelieerde energiebedrijven. Zo hoort Castel (Groningen, Friesland, Overijsel en Drenthe) bij het noordelijke energiebedrijf Edon en is Telekabel (Gelderland, Brabant en Friesland) verbonden aan de Arnhemse Nuon. De verhoudingen zijn weliswaar verzakelijkt, maar de bedrijven verkeren toch vaak nog in een soort semi-overheidssfeer, met goede relaties met de politiek. Anders dan op veel plaatsen is die navelstreng in Amsterdam echt doorgeknipt toen het kabelbedrijf in handen kwam van twee Amerikaanse bedrijven, UPC en MediaOne. Zij vergelijken hun Amsterdamse kabelactiviteiten koeltjes met die elders in de wereld en constateren dat A2000 te weinig rendement oplevert.

De eerste die eerdaags tot een vergelijkbare conclusie zou kunnen komen is Casema (onder meer Den Haag en Utrecht). Sinds vorig jaar is die kabelaar, goed voor in totaal ruim een miljoen aansluitingen, in handen van France Telecom. Dat bedrijf heeft een vergelijkbare prijs per aansluiting betaald als de Amerikanen voor A2000. En de investeringen die moeten worden gedaan om de kabels geschikt te maken voor telefonie, Internet en meer kanalen zullen evenmin veel afwijken. Kenners in de kabelwereld denken dat de Fransen meer geduld hebben om het geld terug te verdienen dan de 'harde' Amerikanen uit Amsterdam. Toch zal ook hier de druk toenemen om de inkomstenstroom te vergroten. Een woordvoerder van Casema liet al doorschemeren dat ook zijn maatschappij bij de onderhandelingen voor nieuwe contracten met televisiestations de prijzen zal opvoeren.

Klanten van Telekabel lijken evenmin veilig. Eigenaar Nuon is weliswaar een nutsbedrijf, het is wel een van de meest ambitieuze van Nederland. Nuon schroomde twee jaar geleden niet om mee te doen met het falikant mislukte Sport7 en kocht ook een kabelnet in Tsjechië. Het bedrijf probeerde vorig jaar nog Casema in handen te krijgen, toen dat niet lukte werd besloten Telekabel te laten fuseren met UPC, een van de eerder genoemde aandeelhouders van A2000. Hoe snel de prijzen omhoog zullen gaan, wil een woordvoerster van Telekabel niet zeggen: ,,We zeggen niets over beleid want we zitten midden in een fusie.'' Elders in de kabelwereld is het 'grootkapitaal' nog niet doorgedrongen, maar dat lijkt nog slechts een kwestie van tijd. De kabelaars vinden het wel prettig als A2000 op dit moment voor hen de hete kastanjes uit het vuur haalt. Uiteindelijk dromen de meeste kabelexploitanten van een goedkoop, klein basispakket met achter de decoder een pluspakket met gespecialiseerde zenders. Ze denken dat het grote verdienen dan kan beginnen en spiegelen zich aan het buitenland waar mensen inderdaad meer betalen voor het kijken naar televisie.

De consument is op de langere termijn nergens echt verzekerd van zijn vertrouwde tv-stations tegen het hem bekende tarief, ondanks de 'bindende' adviezen van de programmaraden die her en der zijn opgericht. De kijker die zo veel mogelijk de zaak in eigen handen wil houden, wordt geadviseerd naar Zuid-Limburg te verhuizen en een ouderwetse antenne op het dak te schroeven om de Nederlandse, Belgische en Duitse publieke zenders te kunnen ontvangen. Voor de meer exotische tv-stations kan hij een betaalbare analoge schotelantenne plaatsen.

Duitsland: multimedia dominant

HANNOVER, 29 AUG.De multimedia-sector is hard op weg de grootste banenmotor van Duitsland te worden. Binnen drie jaar werken in deze sector meer Duitsers dan nu in de automobielindustrie. Bijna een miljoen oosterburen verdienen in 2001 hun brood achter de computer, tegenover ruim 700.000 nu. Dat zei Jürgen Rüttgers, de Duitse minister van Onderwijs en Technologie, deze week bij het begin van de multimediabeurs Cebit Home in Hannover. Momenteel groeit de multimedia-industrie met 10 procent per jaar in Duitsland, dat met Scandinavië de voorhoede van de Europese Internetgarde vormt. Er gaat nu al 200 miljard Duitse mark in om.

De Duitse minister ziet in deze cijfers overigens geen enkele aanleiding tot euforie. Want de Amerikaanse dominantie duurt voort en dat is hem een doorn in het oog. Om de VS beter partij te bieden, zullen de lidstaten van de Europese Unie op multimedia-terrein gezamenlijker moeten optrekken. De invoering van de euro zal dat, volgens de bewindsman, gemakkelijker maken. Net als de Nederlandse overheid stimuleert de bondsregering het gebruik van computers in het onderwijs, de invoering van het nieuwe Internet (Internet-2), elektronisch betalen en telewerken. Op de begroting voor volgend jaar heeft de Duitse overheid 985 miljoen mark voorIT en communicatieprojecten gereserveerd.

Rüttgers vindt dat de overheid de ontwikkelingen niet te strak van bovenaf moet regelen. ,,De sector kan heel goed zonder vijfjarenplannen. Ieder politicus die vindt dat de staat een sector moet regisseren die zo innovatief is als de multimedia, diskwalificeert zichzelf als spreekbuis voor industriële en economische aangelegenheden.'' In plaats daarvan stimuleert en steunt de Duitse minister Rüttgers liever startende IT-ondernemers. De laatste jaren vermenigvuldigde het aantal Duitse multimedia-bedrijven zich met de factor drie. Als het aan Rüttgers ligt mag het nog twee keer zo snel. Dat zou betekenen dat er de komende vier jaar zo'n duizend nieuwe ondernemingen bijkomen. Onderzoekers schatten dat in Nederland nu tussen de vierhonderd en zeshonderd bedrijven zich actief bezighouden met multimedia-producten, waar zo'n 5.500 mensen werken. Cijfers over de verwachte groei ontbreken. (ANP)