NIEUWSSELECTIE  
  KORT NIEUWS  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

Door onze correspondent FRANK WESTERMAN
MOSKOU, 17 AUG. Rusland heeft vanmorgen de roebel de facto met bijna vijftig procent gedevalueerd. De afbetaling van Russische schulden in het buitenland is met 90 dagen opgeschort. Deze drastische maatregelen, die op de binnen- en buitenlandse markten schokgolven teweegbrengen, volgen op maanden van financiële instabiliteit in Rusland.

,,De zachte opties waren allemaal uitgeput'', zei vanmorgen vice-premier Anatoli Tsjoebais, die vorige maand nog een noodlening van het IMF wist los te praten van in totaal 45 miljard dollar. Hij omschreef de ingreep als ,,adequaat en tijdig''. President Jeltsin, die dit weekend na een telefoongesprek met zijn ambtgenoot Bill Clinton voortijdig van vakantie was teruggekeerd, hield aan het begin van de middag spoedoverleg met premier Kirijenko.

Het Kremlin heeft een moratorium van 90 dagen afgekondigd op de afbetaling van rente en aflossing op buitenlandse leningen (inclusief staatsobligaties). Het was analisten vanmorgen niet meteen duidelijk of ook commerciële leningen onder de betalingsstop vallen. De handel in staatsobligaties is voor onbepaalde tijd stilgelegd.

Om de Russische banksector te behoeden voor faillissement zijn de reserves van verschillende banken in een aparte pot bijeengebracht, onder supervisie van de centrale bank. De twaalf grootste zullen deze week een samenwerkingsakkoord tekenen. Tsjoebais: ,,Ik hoop dat de maatregelen begrip zullen oogsten.'' Hij wees erop dat Rusland niet in gebreke zal blijven wat betreft de afbetaling van zijn schulden. ,,Wij beseffen dat onze partners zich nu ongemakkelijk voelen, maar een aarzeling van onze kant zou hun veel meer hebben gekost.''

De centrale bank zal de Rusische munt pas weer ondersteunen als de koers 9.5 tegen de dollar heeft bereikt, in plaats van het eerder gestelde plafond van 6,6 voor het einde van dit jaar. Tegen het middaguur werd de roebel officieel verhandeld voor 7,1 tegen de dollar, maar op de zwarte markt al voor 9,5. De regering had de val geleidelijk willen laten verlopen. Premier Kirijenko weigert dan ook te spreken van een devaluatie. Op de aandelenbeurs zakten de koersen van giganten als het energiebedrijf UES en de oliemaatschappij Lukoil vanmorgen met tien tot vijftien procent.

Een direct gevolg van het waardeverlies van de roebel is een stijging van de kosten voor levensonderhoud voor de Russen. Zij kopen veel geïmporteerde producten - zestig procent van de levensmiddelen komt uit het buitenland - , die fors duurder zullen worden. De export daarentegen, die voor een groot deel uit olie bestaat, profiteert. Het ANP voegt hieraan toe: De Russische beslissingen hadden invloed op de Europese beurzen. Aan het eind van de ochtend stond de AEX-index op 1142,31, een verlies van 12,46 ten opzichte van eind vorige week. ,,De toon werd gezet door Frankfurt en wij volgen dat een beetje'', zei een handelaar. Directeur Sergej Doebinin van de centrale bank legde de crisismaatregelen als volgt uit: ,,Zij zijn gericht op de bescherming van Russische producenten en burgers. Het geld dat tot nu toe omging in aandelen- en valutaspeculatie zal vrijkomen voor de reële economie.''

Zijn acute zorg gaat uit naar het redden van het bankwezen. Financiële agentschappen waarschuwen sinds vanmorgen dat veertien grote Russische banken op het randje van een bankroet balanceren. Alleen de Sberbank, die over driekwart van de spaartegoeden van de Russen waakt, is betrekkelijk immuun voor de devaluatie. De rest van de 1500 banken is uiterst kwetsbaar, zegt Lena Tsjernysjkova, vice-president van het financiële agentschap Skate-Press. ,,Zij staan er werkelijk slecht voor.'

Het probleem is hun te krappe reserve. Rusland kent minder strikte regels voor het aanleggen van een stroppenpot dan internationaal gebruikelijk is, zegt de financieel analiste. Wat zij vooral in voorraad hebben zijn Russische staatsobligaties, maar juist daarin is de handel stilgelegd. ,,Dat betekent een acuut liquiditeitsprobleem. De situatie is extra kritiek omdat de grote banken veel geld aan elkaar geleend hebben. Dat betekent: als er een failliet gaat, sleept hij de andere mee in haar val.''

SBS-Agro en Bank Imperial, twee banken uit de top-tien, moesten vorige week al op de been worden gehouden met noodkredieten van de centrale bank. Hoewel de facto bankroet, zullen de allergrootste banken toch overeind blijven, zo verwacht Tsjernyskova. ,,De bankiers die deze instellingen runnen hebben hele nauwe banden met de regering. Aan de andere kant: de toestand van de regering is ook niet rooskleurig.''

Volgens Maarten van den Belt, Moskou-directeur van de Oostenrijkse Raiffeisenbank RBA, heeft ,,de regering gedaan wat het al veel eerder had moeten doen'. Vrijdag zei president Jeltsin nog: ,,De roebel zal niet worden gedevalueerd en er is geen reden voor de president om zijn vakantie te onderbreken.'' Het gerucht gaat dat de Amerikanen hem bij monde van Bill Clinton hebben gemaand: ,,Ga naar huis, doe iets!''.

De devaluatie in combinatie met het moratorium komt aan het begin van een week waarin de Russische staat miljarden dollars diende af te betalen. De reikwijdte van de afgekondigde ingreep is nog niet te overzien. Van den Belt, die zijn eigen vakantie heeft uitgesteld, houdt de effecten op andere financiële markten nauwlettend in de gaten. ,,De vraag is nu in hoeverre Rusland wordt gezien als een geïsoleerde markt. De Aziatische crisis blijkt een grote invloed te hebben op de Russische, maar het valt te bezien of dat andersom ook het geval zal zijn. Wat gebeurt er in Latijns Amerika? Wat doet de yen?''

Van de Russische oligarchen heeft alleen Boris Berezovski gereageerd. Hij juicht de maatregelen toe. Hij riep al maanden om een devaluatie als uitweg uit de financiële crisis. Als exporteur van olie, via zijn bedrijf Sibneft, heeft hij daar een direct belang bij, aangezien zijn kosten voornamelijk in roebels zijn en zijn inkomsten in dollars.

( a d v e r t e n t i e )

Domicilie,
voor wie zich vestigt in het buitenland.