NIEUWSSELECTIE  
  KORT NIEUWS  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

S e l e c t i e

TRACY METZ
Pronte tieten! is het eerste wat je, ook als vrouwelijke kijker, onwillekeurig denkt bij de eerste beelden van Bevallige vormen, de documentaire van de Finse cineaste Kiti Luostarinen die de NPS vanavond uitzendt. We zien een vrouw op haar rug drijven in een water van een meer; zowel het meer zal een terugkerend thema blijken als tieten, billen, buiken, kortom alles wat het lichaam van een vrouw vrouwelijk maakt. Deze film is de eerste in een serie van vijf Nederlandse en buitenlandse documentaires die onder de titel Liefde en verval de komende weken worden uitgezonden.

Luostarinens film is uiterst persoonlijk. De vrouwen die erin voorkomen (er komen alleen vrouwen in voor) wekken de indruk familieleden te zijn. We zien haar, en hen, gekleed en in hun volledige naaktheid, meestal in en aan het meer op het bucolische Finse platteland. In voice-overs horen we hen over hun lichaam praten, in uitspraken die soms van zelfhaat getuigen en een enkele keer van wrange humor, bijvoorbeeld de vrouw die een pot met een soepige roze massa vasthoudt en zegt: ,,Dit is over van de liposuctie van mijn buik. Ik bewaar het voor ons huwelijksontbijt''. Daarnaast zijn er een paar beelden die bedoeld zijn om bij de kijker walging op te roepen voor wat vrouwen zichzelf aan doen, zoals de buik die met een stofzuigerslang wordt gegeseld of de borst waar een heet strijkijzer op wordt gelegd. (Het kan vrees ik geen toeval zijn dat de geweldsinstrumenten voorwerpen uit het huishouden zijn).

Natuurlijk, het is waar dat we, zoals Luostarinen zegt, ,,allemaal weten hoe we jong moeten blijven, maar niemand weet hoe we oud moeten worden''. Aan haar gelijk twijfel ik geen moment, en het is allemaal heel erg, maar als the medium inderdaad the message is, dan blijft er van de boodschap niets over. Die wordt zo plat als een dubbeltje gedrukt onder het gewicht van de sleetse beelden, de moralistische toon en de pretentieuze vormgeving, waarbij elke relativering of subtiliteit ontbreekt. Luostarinen gooit wat mij betreft haar eigen glazen in. Aan het eind hou je een handvol hapklare aforismen over die je moeiteloos zou kunnen omzetten in een niewe lijn feministische wc-tegels, maar helaas met minder humor. 'Het lichaam is het thuis van de ziel en de geest.' 'In plaats van seksualiteit is voedsel de nieuwe bron van ons schuldbesef.' Tot overmaat van ramp is de film structuurloos; de beelden zijn steeds meer van hetzelfde, alleen het commentaar wordt steeds kwaaier.

Bevallige vormen was al eerder te zien op onder andere het Internationale Documentaire Filmfestival en heeft volgens de NPS verscheidene internationale prijzen gewonnen. Dertig jaar geleden had ik me dat kunnen indenken, maar sindsdien is er een en ander veranderd. Van de weeromstuit ben ik tijdens het schrijven van dit stukje maar een heel groot brok chocola gaan zitten eten.

Liefde en verval: Bevallige vormen, Ned.3, 20.28-21.24u.