Zie ook:
TEKST  REGEERAKKOORD 
ARTIKELEN  OVER  HET  ONTWERP-REGEERAKKOORD 

LAURENS JAN BRINKHORST (D66)
'Brilly the Kid'

Met zijn benoeming tot minister van Landbouw wordt een lang gekoesterde ambitie van D66'er Laurens Jan Brinkhorst vervuld. Democraat wil machtsdenken.

Door onze redacteur ROBERT GIEBELS
DEN HAAG, 7 JUNI. Een D66'er die er vanaf de oprichtingsvergadering bij was, volgt Landbouwminister Apotheker op: Laurens Jan Brinkhorst (62). De oud-staatssecretaris voor Buitenlandse Zaken (van 1973 tot 1977 in het kabinet Den Uyl) en oud-D66-fractievoorzitter in de Tweede Kamer heeft een indrukwekkende staat van dienst. ‘Brilly the Kid' werd de man genoemd die jong afstudeerde, jong professor Europees recht werd en op jonge leeftijd tot staatssecretaris werd geroepen.

Maar D66 ging ruw met zijn topdog om en bezorgde Brinkhorst een kras op de ziel toen hij ten faveure van Jan Willem Bertens werd gepasseerd voor het lijsttrekkersschap voor de Europese verkiezingen van 1994. ,,Er zit geen geknakte tulp voor u'', zei Brinkhorst toen hem om een reactie werd gevraagd.

Over Brinkhorst, persoonlijke vriend van koningin Beatrix, doen talloze kwalificaties de ronde uit zijn ‘Haagse tijd', die duurde tot 1982 toen hij voor vier jaar vertegenwoordiger werd van de Europese Commissie in Japan. Een ,,driftkikker'' noemde D66-coryfee Jan Terlouw hem. ,,Laurens Jan heeft een brandend maagzuur van ambitie'', heette het volgens de Haagse anonymi. Ambitie of niet, de van begin jaren negentig daterende wens van Brinkhorst om ooit nog eens in de nationale politiek, maar dan alleen als bewindsman, terug te keren werd lang niet bewaarheid. Brinkhorst voelde zich niet te groot voor een openlijke sollicitatie naar een ministerspost via deze krant, in 1992. ,,Nederlanders zijn altijd beschroomd voor hun ambities uit te komen. Ik ben op het punt gekomen dat ik daar geen problemen mee heb.'' Brinkhorst loopt dus al tenminste zo'n zeven jaar met die ambitie rond, totdat hij nu plotseling voor de opengevallen plek van Apotheker is gevraagd.

Landbouw zou een kolfje naar de hand van Brinkhorst moeten zijn. De Europeaan pur-sang (,,Europa loopt als een rode draad door mijn leven'') heeft zich sinds hij lid werd van het Europees Parlement in 1994 uitgeput in ingezonden stukken over het Europese landbouwbeleid. ‘Democratie' is het woord dat steeds in die stukken te vinden is. En dan vooral de afwezigheid daarvan bijvoorbeeld bij de opstelling van de landbouwbegroting. Het Europees Parlement wordt, zo schreef Brinkhorst enkele jaren terug, de bevoegdheid onthouden om op landbouwgebied als medewetgever op te treden en dus de uitgaven te controleren. ,,Het is toch te gek om los te lopen dat over ongeveer honderd miljard gulden aan overheidsgelden (...) geen enkele vorm van controle bestaat'', aldus Brinkhorst.

Het is het terugkerende bezwaar dat uit de mond van Brinkhorst wordt opgetekend: het democratische gehalte van ‘Europa' laat nogal te wensen over. En tot overmaat van ramp bestaat vanuit Nederland nauwelijks interesse in de Europese besluitvorming. ,,Als Van Aartsen en zijn Europese collega's in één nacht besluiten drie miljard uit te trekken voor de gekke koeiencrisis, kraait er geen haan na'', zei Brinkhorst in 1997 in de Volkskrant. Brinkhorst is terug in de landelijke politiek en kan de koers van zijn partij weer beïnvloeden. De Democraten moeten meer machtdenkers worden, vindt de nieuwe minister van Landbouw.