NIEUWSSELECTIE  
  KORT NIEUWS  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

S e l e c t i e

MARK DUURSMA
Vier keer loopt Jeanne Moreau door nachtelijk Parijs, waarvan twee keer heel kort. De overige twee scènes spelen zich overwegend af in cafés, niet op straat. Slechts af en toe klinkt de geïmproviseerde jazz van Miles Davis.

Toch bestaat de collectieve herinnering aan de film waarmee Louis Malle begin 1958, op 25-jarige leeftijd, zijn verpletterende entree maakte in de Franse cinema uit dat ene beeld-met-geluid: Jeanne Moreau zwerft 's nachts door de natte straten van Parijs, begeleid door de trompet van Davis. Alsof de door Moreau gespeelde directeursvrouw de halve film over straat zwierf, vergeefs zoekend naar haar minnaar die zojuist volgens afspraak haar man heeft vermoord. Superieure trots houdt haar wanhoop in toom. In diezelfde herinnering leek de andere helft van de film gewijd aan de pogingen van de minnaar om uit de lift te komen waar hij na de moord in vast is komen te zitten.

De herinnering blijkt een forse vertekening. Slechts enkele minuten komt de combinatie Moreau-Davis aan bod. Verrassend is de prominente aanwezigheid van de tweede, geheel vergeten verhaallijn: het jonge stel dat er met de auto van de minnaar vandoor gaat en tegen de bedoeling in aan het moorden slaat. Het beeld blijkt omgeven door een plot, motor van een wonderbaarlijk efficiënt en overwegend visueel vertelde thriller. Als er gepraat wordt, blijkt er politiek in het spel: de vermoorde directeur was een perfide wapenhandelaar, rijk geworden door de oorlogen in Indochina en Algerije. Met het oog op die oorlogen weigert de jongen frivoliteiten als de champagne van zijn Duitse gastheer. In al zijn compactheid zit de film vol verwijzingen en details.

Het is de schuld van Moreau, die beperkte herinnering. Cameraman Henri Dacaë gaat met zijn hypnotiserende zwart-wit fotografie evenmin vrijuit, maar het is de blik van Moreau die het jonge stel en Algerije tot franje heeft gereduceerd. Haar beeldvullende gezicht opent de film, later in 1958 werd ze een internationale ster dankzij Malle's schandaalsucces Les amants en vorige week fascineerde ze nog onverminderd in een talkshow van Ruby Wax.

Vanavond worden we er even op gewezen dat Louis Malle's meesterlijke debuutfilm meer is dan Jeanne Moreau die door nachtelijk Parijs zwerft. Maar morgen zijn we dat weer vergeten en herinneren we ons alleen dat beeld. Terecht.

Ascenseur pour l'échafaud (Louis Malle, Frankrijk, 1958), Ned.3, 0.12-1.40u.