NIEUWSSELECTIE  
  KORT NIEUWS  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

De Hond hekelt gebrek aan visie bij dagbladen

Maurice de Hond vertrekt als directeur nieuwe media bij uitgever Wegener Arcade. Zonder conflict, wel teleurgesteld in het lage tempo waarin de mogelijkheden van Internet worden benut.

Door onze redacteur JACO ALBERTS

AMSTERDAM, 16 JULI. Eén ding moet vooraf volstrekt duidelijk zijn: Maurice de Hond vertrekt bij Wegener Arcade zonder conflict. Anders dan bosjes andere vrije jongens uit de wereld van de nieuwe media die niet konden aarden in dienst van traditionele uitgevers. De Hond is niet teleurgesteld in Wegener (uitgever van regionale dagbladen, muziek, Radio 10 Gold, TMF), beweert hij. Hij heeft gewoon zijn contract van drie jaar uitgediend, lijnen uitgezet en wil nu weer eens wat anders. ,,De implementatie van die lijnen laat ik graag aan anderen over. In deze tijd van new frontiers is het net zo interessant verder te kijken.'' Een nieuw eigen Internetbedrijf lokt.

Hoe graag de 'directeur nieuwe media' ook onderstreept dat hij prima jaren bij Wegener Arcade achter de rug heeft, hij kan niet verhelen dat zijn vooruitstrevende nieuwe-mediaplannen bij de uitgever maar moeizaam van de grond kwamen. ,,Ik moet vaststellen dat het commitment van de raad van bestuur van Wegener ten opzichte van nieuwe media groot is, maar de materie wordt weerbarstiger naarmate je dieper in de organisatie komt.''

Bij het grote publiek is De Hond vooral bekend als opiniepeiler, bestuurder van Bureau Inter/View en voormalig scheidsrechter betaald voetbal. De laatste jaren maakte hij echter faam als evangelist van de digitale snelweg, een pleitbezorger van grote investeringen in diensten op Internet.

Niet voor niets keken nogal wat mensen vreemd op toen een 'snelle jongen' als De Hond drie jaar geleden aankondigde in dienst te treden van de nogal saaie regionale dagbladuitgever Wegener uit Apeldoorn. De overname van mediabedrijf Arcade had weliswaar enig leven in de brouwerij gebracht, maar met de zelfgekozen koosnaam 'Time Warner van de Lage Landen' hadden bedenkers Peter Appeldoorn en Herman Heinsbroek toch vooral de lachlust gewekt. En de lachers hebben voorlopig gelijk gekregen. Van de gehoopte kruisbestuiving tussen onderdelen van het multimediaconcern is weinig terechtgekomen. Dat Wegener onlangs een aantal Arcade-onderdelen in de verkoop deed, omschreven waarnemers al als het begin van de ontmanteling.

Gevraagd naar concrete voorbeelden van de weerstand zwijgt De Hond liever over Wegener, waaraan hij nog als adviseur verbonden blijft. Makkelijker put hij uit ervaringen met concurrerende uitgevers. Vooral journalisten en reclamemensen moeten het daarbij ontgelden: ,,Die zijn het meest conservatief. Daar wordt met zoveel dedain, een gevoel van superioriteit naar Internet gekeken, met zoveel afkeer van het moderne.''

De Hond kan zich enorm opwinden over het gebrek aan visie bij Nederlandse dagbladen. Vrijwel allemaal hebben ze websites, maar die zijn voornamelijk elektronische afgeleiden van het papieren product: ,,Het is een grof schandaal als je ziet hoe kranten met Internet omgaan. De Volkskrant voegt voor mij op Internet 0,0 waarde toe, idem voor NRC Handelsblad.''

Volgens De Hond moeten dagbladen op Internet zo snel mogelijk over naar een soort 24-uurs nieuwsservice, waarbij de berichtgeving continu wordt geactualiseerd. Primeurs bewaren voor de papieren krant is onzin. ,,Over twee jaar is het te laat, dan zitten er andere partijen tussen. Zo'n zoekmachine als Yahoo is ook bezig een 24-uurs nieuwsdienst op te zetten.''

Op de tegenwerping dat het logisch is dat redacties discussiëren over de vraag in hoeverre het nieuwe elektronische product ten koste mag gaan van de papieren krant reageert De Hond fel: ,Het is gewoon een belediging van de gebruikers van Internet. Dat kan ik niet serieus nemen. En het is tegelijkertijd een belediging van je eigen lezers die ook al op Internet zitten. Hoe kunnen de Volkskrant en het NRC accepteren dat ik als abonnee naar de website van de Telegraaf ga?''

De Hond vergelijkt het met de journalistieke koppigheid rond thema's als correspondenten: ,,Waarom delen de Volkskrant en NRC Handelsblad niet een correspondent in India? Dat is veel goedkoper, bedrijfseconomisch dus logisch. Maar op redacties is dat vloeken in de kerk.''

Anders dan dagbladen van andere uitgevers maken de regionale kranten van Wegener Arcade sinds begin 1996 deel uit van een breder Internet-concept, onder de naam City Online: locaties op het Internet die allerlei lokale informatie verstrekken. Naast nieuws uit de regio, verzorgd door de diverse krantenredacties, en informatie over weer, theaters en bioscopen bieden de sites gebruikers mogelijkheden tot communicatie. Tot dusver trekt het project minder bezoekers dan verwacht. Dat leidde er vorig jaar onder meer toe dat collega-uitgever VNU City Online de rug toekeerde. Nu moet Wegener ook lokale nieuwsvoorziening van de grond krijgen in steden waar Wegener geen dagblad bezit.

Ook bij City Online geldt het adagium 'hoe dieper in de organisatie, hoe moeizamer de ontwikkeling'. De Hond noemt Wegener-topman Jan Houwert ,,een grote supporter'' die hem door dik en dun heeft gesteund. ,,Als iedereen in de organisatie zo overtuigd was als Houwert, was City Online nu al veel verder geweest.''

De Hond ziet bij Wegener wel toenemend bewustzijn voor de mogelijkheden van Internet. ,,Maar het is nog steeds niet vanuit de vraag: wat is nou de meerwaarde, wat kunnen wij de lezers bieden. Ik ben trots op wat er met City Online kan, maar het is jammer dat de verschillende werkmaatschappijen de mogelijkheden niet oppakken.''

Voor een deel schrijft De Hond de traagheid toe aan de Nederlandse traditie van decentralisatie. ,,In Amerika zeggen de bazen van CNN en Time Warner gewoon: jullie gaan samenwerken. In Nederland is zoiets niet af te dwingen. Samenwerking komt pas van de grond als de afzonderlijke onderdelen dat willen. Dat betekent dat je als bestuurder vooral bezig bent met het scheppen van randvoorwaarden.''

De Hond worstelt zichtbaar met het dilemma. Enerzijds is hij blij met het Hollandse model, zodat je niet het hoofdkantoor hoeft te bellen om even naar het toilet te mogen, maar aan de andere kant ziet hij die cultuur als een onmiskenbaar concurrentienadeel ten opzichte van bedrijven uit de Verenigde Staten. Het is heel moeilijk om de achterstand in te halen. Yahoo is zo sterk omdat het er als een van de eerste was. Amazon.com, de elektronische boekenclub, heeft ook al een bijna ongenaakbare positie: ,,Als hier in Nederland de vaste boekenprijs wordt afgeschaft, hoeven zij maar drie knoppen om te zetten. Dan hebben ze een fantastische bookstore waar niemand meer overheen komt.''

Voor uitgevers in Nederland is het, aldus De Hond, zaak full blow ahead te gaan. Investeren in bereik, investeren in de Internet-plekken waar de meeste mensen komen. Vandaar dat Wegener Arcade begint met een eigen zoekmachine, Track. Waar veel mensen komen zijn advertentie-inkomsten te genereren. Maar de Nederlandse uitgevers zijn in de ogen van De Hond veel te defensief. ,,Er wordt altijd geroepen dat er te weinig wordt verdiend met Internet. Maar het gaat er om dat nú de belangrijke posities worden ingenomen.''

Onbegrijpelijk noemt De Hond bijvoorbeeld de ontwikkeling rond Nederlandse encyclopedieën op cd-rom. Het Amerikaanse Microsoft bracht er vorig jaar een in de Encarta-reeks op de markt: ,,Daar staat in kleine lettertjes onder: in samenwerking met de Grote Winkler Prins. Belachelijk. Dat had natuurlijk andersom moeten zijn. Winkler Prins is dé naam op het gebied van encyclopedieen. Maar het kost veel geld om een eigen encyclopedie te maken. Nu verdienen ze er waarschijnlijk zelfs een beetje aan omdat Encarta de naam mag gebruiken. Intussen hebben ze waarschijnlijk wel contractueel laten vastleggen dat ze de komende jaren niet met een eigen encyclopedie op de markt zullen komen.''