NIEUWSSELECTIE  
  KORT NIEUWS  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

S e l e c t i e

GERWIN TAMSMA
Zouden er nog regisseurs zijn die een film willen maken waarin de kant gekozen wordt van een man die twaalf beestachtige moorden op zijn geweten heeft - in deze tijden van Marc Dutroux, zero tolerance en afschaffing van de tbs?

Om misverstanden te voorkomen, Bertrand Tavernier keurt in zijn derde speelfilm Le Juge et l'Assassin (1975) de daden van de moordenaar niet goed, noch toont hij grote interesse voor het mechanisme van het geweld. Geheel in de geest van Foucault en de jaren zeventig, draait het om de invloed van de maatschappij op de daden van het individu: 'Frankrijk is de ware dader!', roept seriemoordenaar Joseph Bouvier, die zichzelf omschrijft als 'de anarchist van God'. Hij doet nog het meest denken aan een scheldende held van Céline.

Anno 1893 schiet ex-sergeant Bouvier het meisje dat hem afwijst neer, en jaagt vervolgens tevergeefs twee kogels in zijn hersenen. Na een verblijf in een smerig gekkenhuis, wordt hij de wijde wereld in gestuurd. Vijf jaar zwerft hij door Frankrijk - in Taverniers film groot en onherbergzaam als het Wilde Westen en vermoordt, verkracht en verminkt twaalf jonge herderinnetjes en boerenknechten.

Eenmaal gearresteerd, wordt Bouvier ondervraagd door rechter Rousseau, die in de zaak een prachtige kans ziet om zijn - rechtse - politieke ambities te verwezenlijken. De kwestie is of Bouvier, zoals hij zelf beweert, ontoerekeningsvatbaar is.

De rechter, gespeeld door vaste Tavernier-acteur Philippe Noiret, en de moordenaar een schitterende Michel Galabru, beter bekend als de sullige aangever van Louis de Funès - geven samen gestalte aan het Franse maatschappelijke landschap van het fin-de-siècle. Een landschap vol diepe kloven, die in de affaire Dreyfus zichtbaar werden; op de achtergrond bevindt zich de nederlaag in de Frans-Duitse oorlog en het bloedbad van de Parijse commune. Vanaf de kansel en in het leger wordt gefulmineerd tegen joden, socialisten, vrijmetselaars en protestanten.

In het I-blame-society-genre is Le Juge et l'Assassin meer dan een klein meesterwerk. Niet alleen door de intelligente, soms komische, soms pedante dialogen waarin de hand van de legendarische scenarioschrijver Jean Aurenche te herkennen valt.

Taverniers engagement is anno 1998 vooral plezierig tegendraads nu meer en meer het individu de schuld krijgt van mislukkingen in de samenleving.

Le Juge et l'Assassin, (1975, Fr., Betrand Tavernier), TV5, 20.00-22.00u.