NIEUWSSELECTIE  
  KORT NIEUWS  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

LUKAS KEIJSER
Op rommelmarkten zijn ze volop te vinden: de vinyl langspelers met Veronica's radiojingles en TROS tunes, nagespeeld door het Londens Philharmonisch orkest. En zeker in de korte tijd dat de muziekstroming 'Easy Tune' het nachtleven beheerste, ongeveer twee jaar geleden, waren deze platen erg in trek.

Het vele trompetgeschal, naar verluidt overgenomen van herauten, zorgde voor enthousiasme op de dansvloer. In de cd-zaken moet de liefhebber veel beter zoeken. Er verschenen slechts enkele buitenlandse verzamelcd's en tot voor kort slechts n Nederlandse waarop alleen jingles van Veronica staan, de omroep die ervoor zorgde dat de jingle in 1965 in Nederland werd gentroduceerd. Een cultuur rond deze herkenningsmelodien was er in Nederland dan ook niet echt. Veel tunes en jingles van radioprogramma's werden niet eens bewaard. Ze namen te veel ruimte in, men raakte ze kwijt of tapes werden hergebruikt.

Tegenwoordig gaat het er anders aan toe. Sommige omroepen, als Veronica en TROS, zijn met terugwerkende kracht bezig met een archief. Ook werd door verzamelaars het 'Genootschap Radiojingles en -tunes' opgericht, een 'niet-commercile organisatie met als doel het vormen van een nationaal archief met radiojingles en radiotunes'. De naam 'Genootschap Radiojingles en tunes' roept een vraag op: wat is het verschil tussen jingles en tunes? Benno Roozen van het genootschap legt uit. ,,Een jingle is een gezongen ding van een paar seconden met de naam van het programma of de zender. Een tune daarentegen, is een herkenningsmelodie.'' Voor radiotunes wordt vaak een bestaand muziekstuk gebruikt, voor tv wordt meestal speciaal een tune gemaakt, die later soms op plaat verschijnt. Beide beschouwt Roozen als 'de vormgeving van een programma'. Naast de presentator, het gespreksonderwerp en de muziek, een essentieel onderdeel.

Het genootschap, dat sinds 1995 een archief opbouwde van zo'n 1500 uur aan radiojingles en -tunes krijgt haar materiaal onder meer van jinglebedrijven, programmamakers en omroepen die een schaduwarchief willen hebben voor het geval er brand uitbreekt. Een deel van de collectie bestaat uit Amerikaanse jingles.

Want in Amerika begon het: toen de radiostations in hun bigband-uurtjes koortjes reclame lieten maken voor artikelen als benzine en Sunlight-zeep, bedacht men dat het radiostation ook gepromoot moest worden. Daarbij stonden vele Amerikaanse jingles model voor Nederlandse jingles. De muziek werd overgenomen, de teksten gewijzigd of aangepast. Een voorbeeld hiervan zijn de jingles van het Amerikaanse radiostation WNOX. De w- en de k-klank werden verwijderd waardoor de NOS er gebruik van kon maken.

Nu worden er overigens meer 'originele' jingles gemaakt. ,,Ze mogen tegenwoordig geld kosten'', aldus Roozen. Tunes daarentegen worden volgens Roozen niet meer zo vaak gebruikt. Vroeger was het noodzakelijker, zegt hij. ,,Toen werd een radioprogramma maar n keer per week uitgezonden. Er moest moeite worden gedaan om herkenbaar te zijn.'' Alleen op zenders als Radio 2 en Radio 538 zijn veel tunes te horen. Bij de eerste omdat het is afgestemd op radio uit de jaren 70, bij 538 omdat er radiomakers van toen achter zitten. Achttien beroemde herkenningsmelodien van nu en vooral van toen zijn op de nieuwe cd van het Genootschap bijeengebracht, getiteld '18 fameuze radiotunes van de Nederlandse radio'. Er staan originele tunes op van Langs de Lijn en de radio 538 drive-in show, als ook die van Met het Oog op Morgen' (Gute Nacht, Freunde). Eerder maakte het genootschap de verhalende cd The History of offshore Jingles.

De leden van het genootschap zijn zich bewust van het 'Easy Tune-gehalte' van jingles en tunes. Zowel de hoes van de nieuwe cd als de website van het genootschap werden met opzet kitscherig - de gangbare styling in easy tune-kringen - vormgegeven.

Contactadres Genootschap Radiojingles en tunes: Blauwtjes 79, 4814 TR, Breda. 'The History of offshore Jingles' is te bestellen via de website van het genootschap (www.jingleweb.com). Prijs: f 30,-. '18 Fameuze radiotunes van de Nederlandse radio', uitgegeven door Double T Music (catalogusnummer DTM825101-2). Prijs: ongeveer f 40,-.