NIEUWSSELECTIE  
  KORT NIEUWS  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

S e l e c t i e

F. KUITENBROUWER
Korte inhoud van het voorafgaande: Het is vlak voor kerstmis 1994. In hartje Liverpool observeren televisiecamera's zoals gewoonlijk het winkelend publiek. Plotseling is er alarm. Een (naar later blijkt: gestoorde) zwerver heeft een voorbijganger aangevallen en neergestoken met een groot mes. Wie volgt? Geen nood, de allesziende camera's laten de man niet meer los en helpen de politie hem te lokaliseren en in te rekenen.

En zo gaat het voort in het Engelse 'reality programma' Bespioneerd (I Spy): winkeldieven worden betrapt, drugsdealers gearresteerd, branden worden bestreden terwijl jonge vandalen een fikse uitbrander krijgen. Het plaatsje Barry - 'het Wilde Westen van Wales' - wordt getemd met behulp van veertien CCTV-camera's - vakjargon voor closed ciruit television. Het is te merken dat dit een Brits programma is. Groot-Britannië is binnen Europa koploper met cameratoezicht. Er is daar, gestimuleerd door de vorige (Conservatieve) regering, een ware investeringsgolf in elektronische beveiligingsapparatuur losgebarsten. Het Britse publiek vindt dat blijkens meningspeilingen prima. De positieve publieke opinie in Groot-Britannië valt overigens vooral toe te schrijven aan het ontbreken van schandalen, noteerde het Nederlandse kabinet in een notitie die het vorig jaar november over cameratoezicht uitbracht. Het is natuurlijk maar wat men onder de afwezigheid van schandalen verstaat. In België installeerde een school verborgen camera's in de toiletten om rokende leerlingen te betrappen. ,,Van verontwaardiging viel weinig te merken'', schreef jurist Serge Gurwith van een van de Brusselse universiteiten verontrust in een vakblad. Zo wordt cameratoezicht inderdaad eenvoudig.

In Nederland is de elektronische kant van beveiligen nog betrekkelijk onderontwikkeld, vindt een topambtenaar van het ministerie van Justitie. Maar dat verandert snel. ,,Op dit vlak gaat de komende jaren veel gebeuren'', voorspelt hij.

De Registratiekamer vond vorig jaar al dat 'video-observatie bedenkelijke kanten aanneemt'. Dit orgaan houdt zich dan ook speciaal bezig met de bescherming van de informationele privacy. Daartoe behoort ook het recht onbevangen zichzelf te kunnen zijn. Het probleem is alleen, merkte het kabinet in november zuinigjes op, dat deze wens ,,zowel moeilijk bewijsbaar als moeilijk weerlegbaar is''.

Toch zijn er wel een paar vuistregels te bedenken. In de woorden van Serge Gurwith:

- Camera's ter preventie van misdaad in risicobuurten kunnen eerder door de beugel dan een anti-hondepoepbrigade.

- Geheime of verborgen camera's moeten als verboden worden beschouwd in tegenstelling tot zichtbare en ondubbelzinnig aangekondigde camera's.

- Camera's geplaatst door openbare overheden ter uitvoering van hun opdracht zijn aanvaardbaarder dan beelden geschoten door individuele gluiperds.

- Camera's die geen beelden verwerken of bijhouden stellen minder problemen dan camera's waarvan de beelden worden opgeslagen of gedigitaliseerd.

- 'Flitscamera's' verdienen de voorkeur boven permanent filmende camera's.

- En er moet steeds worden nagegaan of er geen alternatief is. De beveiliging van fietsenstallingen kan evengoed gebeuren met behulp van een pasjessysteem.

Het probleem met de televisieserie Bespioneerd is, dat het alles op één hoop gooit. Van de warmtegevoelige apparatuur van de brandweer tot verstopte miniatuurcameraatjes in winkels, van verkeercontrolesystemen tot de gerichte opsporingsapparatuur van de politie. ,,Video maakt het verschil uit'', zegt een politieman in het programma. Alsof de techniek het hem doet. Zo eenvoudig is het niet. Het gaat altijd om de juiste mix van elektronische surveillance en persoonlijk ingrijpen. In Engeland heeft men in de investeringsgolf de personele kant een beetje uit het oog verloren, vinden de beleidsmakers op het Nederlandse departement van justitie. Dat is een nuttige waarschuwing. Toezicht blijft mensenwerk.

Bespioneerd (wekelijks op de donderdagavond), morgen, RTL5, 22.40-23.15u.