NIEUWSSELECTIE  
  KORT NIEUWS 
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

De Duitse mediamagnaat Leo Kirch had zijn kijkers via 150 kanalen een 'catalogus' van programma's - 'een nieuwe televisiewereld' - willen bieden. Maar de daarvoor benodigde alliantie met collega en rivaal Bertelsmann mag niet van 'Brussel'. Een verbod dat Kirch in grote problemen brengt.

Door onze correspondent MICHELE DE WAARD

BONN, 6 JUNI.De Beierse mediamagnaat Leo Kirch heeft een droom. Hij wil de kijkers een nieuwe televisiewereld aanbieden. Kirch belooft zijn publiek dat ze in de toekomst uit een 'catalogus' van programma's kunnen kiezen: van sport, westerns, Krimis en klassieke muziek tot erotiek. Voortaan kunnen ze 'zappen' met 150 kanalen in plaats van 30.

Digitale technieken maken het mogelijk Kirchs droom te verwezenlijken. Maar voorlopig heeft Brussel een streep gehaald door zijn visioen.

Bondskanselier Helmut Kohl had zijn oude vriend nog wel een handje geholpen. Hoogst persoonlijk had de kanselier de hoogste baas in Brussel gebeld om een warm pleidooi te houden voor de grote plannen van Kirch om samen met Bertelsmann in Duitsland pay-tv te ontwikkelen. Voor al die mooie programma's moet wel betaald worden. Het heeft niet geholpen.

Vorige week blokkeerde de Europese Commissie de alliantie tussen de twee mediaconcerns, omdat zij een monopolie op de prille Duitse markt voor betaal-televisie zouden vormen. Het verbod treft vooral Kirch. Voor het grote Bertelsmann het derde multimedia-concern ter wereld - is betaaltelevisie slechts een deel van zijn activiteiten. Maar Leo Kirch heeft al zijn kapitaal in zijn televisieproject gestoken.

De 71-jarige filmhandelaar uit München zit diep in de schulden. Bovendien loopt een belastingonderzoek, omdat hij verdacht wordt 400 miljoen aan de fiscus te hebben onttrokken. Nu Brussel dwarsligt, loopt Kirch naar schatting ook nog eens ruim 500 miljoen mark mis, die Bertelsmann in het gezamenlijke project had zullen investeren. Met de zilverlingen uit Gütersloh, waar Bertelsmann huist, had Kirch zijn financiële gaten willen stoppen, die hij met de aankoop van sport en dure films uit Hollywood heeft opgelopen.

Kirch likt zijn wonden. Naar zijn financiële toekomst wordt hevig gegist. Zal de Beierse filmkoning overleven? Is hij gedwongen zijn belang te verkopen in het Springer-concern, dat de boulevardkrant 'Bild' uitgeeft? Gooit hij het op een akkoordje met de internationale mediareus Rupert Murdoch, die zijn tentakels graag in Duitsland wil uitslaan?

Leo Kirch en zijn familie-imperium worden omgeven door speculaties. Zelf schuwt Kirch iedere publiciteit: geen foto's, geen vragen, geen cijfers. Leo Kirch is niet gediend van pottenkijkers. Alleen op feesten met de 'beau monde' van Beieren wil hij nog wel eens door fotografen worden betrapt, zodat enkele vrolijke, glamoureuze foto's van hem circuleren.

Of de banken weigeren Kirch nog langer kredieten te verstrekken, zodat hij zijn geldproblemen in de greep krijgt, is onduidelijk. De alliantie met Bertelsmann was juist bedoeld om de acute nood te overwinnen. In 43 jaar heeft Kirch met zijn firma een ondoorzichtig labyrint opgebouwd, waarin hij volgens experts zelf het spoor bijster is geraakt.

Vorig jaar deed het economische maandblad 'Manager Magazin' voor het eerst een boekje open over de financiële situatie van het Kirch-concern. Het voor banken opgestelde dossier toonde de rampzalige gevolgen van een veel te agressieve expansiedrang.

Tegenover inkomsten van 1,3 miljard stonden uitgaven van 1,7 miljard op een jaarlijkse omzet van naar schatting 5,4 miljard. In 1997 stevende Kirch af op een tekort van 1,04 miljard mark. De lopende uitgaven zou de ondernemer alleen nog kunnen betalen door goedgevigheid van de huisbank. Alleen al de rentelast over de schuld van 3,1 miljard zou 200 miljoen mark bedragen, zodat voor investeringen geen enkele armslag meer overbleef, onthulde het dossier. Kirchs activiteiten op het gebied van betaaltelevisie bleken een avontuur. De media-ondernemer had al 1,5 miljard in zijn pay-tv zender DF-1 geïnvesteerd, terwijl er veel te weinig abonnees naar zijn programma's keken.

Geld verdiende Kirch weliswaar met zijn klassieke handel in films. De onderneming beschikt niet alleen over het grootste archief ter wereld, Kirch is ook een filmhandelaar met de beste connecties. Al in de jaren vijftig voorzag Leo Kirch een grote toekomst voor televisie en hij begon films in te kopen waar hij kon. Aanvankelijk bij Italiaanse producenten, later bij Amerikanen. Voor de grote publieke zenders ARD en ZDF werd Kirch in de jaren zestig en zeventig een onontbeerlijke leverancier met films als Flipper, Dallas, Bonanza of Kojak. Het was altijd Kirch die de rechten had weten te krijgen. De waarde van zijn handel in licenties staat voor een bedrag van 3 miljard in de boeken.

Ook de televisiezender Pro Sieben, waarin zijn zoon Thomas een belang heeft van 60-procent, is een trouwe afnemer van zijn films. De beursgang van de televisiezender Pro Sieben mocht in geen geval een flop worden, want de aangeslagen Kirch kon de 800 miljoen mark, die dit zou opleveren, goed gebruiken om zijn schulden af te bouwen. Nadat een forse lening van een miljard, waarvoor de Beierse minister-president Edmund Stoiber zich bij diverse banken had hard gemaakt, vorig jaar ook nog misliep, werden de geldschieters nerveuzer.Zij dringen al langer bij Kirch op aan deelnemingen af te stoten.

Voor Kirch waren deze weinig glorieuze cijfers, die de pers naar buiten bracht, reden om na veertig jaar een kijkje in de keuken te geven. Het belang in uitgeverij Axel Springer (40 procent) werd op 1,5 miljard geschat en de waarde van de zeker 40 deelnemingen overtrof het huidige kredietvolume, deelde Kirchs zaakwaarnemer Dieter Hahn vorige zomer in München mee. Het aantal abonnees van betaal-tv was met 50.000 nog niet zo hoog, gaf de Kirch-groep toe. Maar in het jaar 2000 rekenden de Beiers op 3 tot 4 miljoen abonnees, die hij samen met Bertelsmann in Premiere (televisiedochter CLT-UFA) zou krijgen, beloofde Kirch.

Sindsdien is de financiële situatie bij het Kirch-concern verslechterd. Nog in maart van dit jaar werd in een intern document de ernst van de misère geschilderd. ,,De Kirch-groep is financieel ernstig in het nauw geraakt'', tekende de Süddeutsche Zeitung uit München op. Als oorzaak werd het wegvallen van het grote krediet uit Beieren genoemd, dat financiers kopschuw heeft gemaakt. Zonder de financiën van Bertelsmann ziet de toekomst er voor Kirch somber uit. Hij kan zijn filmrechten verkopen, maar behalve Premiere zijn er weinig bieders.Bertelsmann is er echter alles aan gelegen Kirch uit handen van mediagigant Murdoch te houden. De gevreesde concurrent, die al een belang in de tv-zender Vox heeft, houdt Bertelsmann het liefst buiten de Duitse grenzen.

De top van Bertelsmann heeft beloofd partner Kirch ook na de mislukte fusie te steunen. ,,We laten Kirch niet alleen, mocht hij problemen krijgen'', zei Bertelsmann-voorzitter Mark Wössner onlangs. De twee rivalen, die elkaar tot vorig jaar nog het leven zuur maakten, lijken tot elkaar veroordeeld. Kirch heeft geld nodig en dat heeft Bertelsmann. En Bertelsmann heeft films nodig voor Premiere en die heeft Kirch.

Of rekent de mediareus uit Gütersloh er in stilte op, dat de overlevingsstrijd Kirch zal dwingen de filmrechten voor een zacht prijsje uit handen te geven?

Het Kirch-concern

Commerciële tv:

DF-1 (100%)

Premiere (25%)

SAT-1 (43%)

DSF, Deutsches Sport Fernsehen (66,5%)

Mediaset, Milaan (1,3%)

Gestevisión Tele Cinco Madrid (25%)

DF-1, Oostenrijk (100%)

Teleclub, Zürich (40%)

Film- en televisietechniek:

Beta Research, München (100%)

Beta Technik, München (100%)

Beta Digital, München (100%)

Johannisthal Synchron, Berlijn (100%)

Defa Studio, Berlijn (100%)

Prisma Sports&Media (55%)

Film- en televisieproductie:

Taurus Film, München (100%)

Beta Film, München (100%)

Unitel Film, München (100%)

Iduna Film, München (100%)

Neue Deutsche Filmgesellschaft, München (77%)

Scorpio Production, Westbaden (51%)

CBM, München (50%)

Filmproduktion Janus, München (100%)

Discovery Channel, München (50%)

Glücksrad, Berlijn (100%)

ISPR, sport, München (50%)

Constantin Film Produktion:

München (49%)

Lube, Rome (50%)

Pers:

Axel Springer Verlag, Hamburg (40,1%)

Video-productie:

Taurus Video, München (100%)

Filmverhuur, Filmtheater:

Obelisk, München (100%)

Constantin Film, München (49%)

Constantin Kino Cinedom, Keulen (49%)

Constantin Filmholding, Wenen (76,7%)

Cinetrade, Zürich (40%)

Bron: Kirch-groep