NIEUWSSELECTIE  
  KORT NIEUWS  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

In: Soeterijn, Amsterdam. Do 4 t/m zo 7 juni. Inl.: http://www.xs4all.nl/savan. Res.: (020) 56 88 500.

Onopgesmukt boerenleven

Door HANS BEEREKAMP
In de culturele antropologie en etnografie worden film (en video) al decennia lang intensief gebruikt voor wetenschappelijke verslaglegging. Steeds meer dienen antropologische films ook andere dan zuiver wetenschappelijke doeleinden; veel van de op het jaarlijkse festival voor visuele antropologie Beeld voor beeld vertoonde films onderscheiden zich niet meer wezenlijk van gewone documentaires.

Een van de grondleggers van de visuele antropologie en voorvechters van een ruimer, vaak subjectief kader is de Fransman Jean Rouch. Vrijdag zal Rouch aanwezig zijn in Amsterdam bij de vertoning van een groot aantal van zijn films, waaronder als surprise het onlangs voltooide Moi fatigué debout, moi couché (vr 20.00u.).

De spanning tussen wetenschap en filmkunst is goed voelbaar in de lange documentaire Van mannen en merries - Trekpaarden in Zeeland, geregisseerd door de Leidse docent visuele etnografie Metje Postma (zo 14.00u.). De toon van de in 1991-92 op twee boerenbedrijven in Zuid-Beveland opgenomen film is quasi-objectief: spaarzaam commentaar wordt slechts geleverd door de menners van drie- en vierspannen, die ploegen, eggen en aardappels poten met zuiver paardenkracht. Er wordt niet geduid, niets uitgelegd over economie of milieu, of zelfs over gevoel voor traditie. De beelden zijn wat ze zijn, gemonteerd in een onopgesmukte opeenvolging van agrarische taken, van geboren worden, dekken, insemineren, aftakeling en paardenslager, maar ook van rituelen als ringsteken en concoursen. Die simpele beelden van aarde en lucht, mens en dier, ademen een onontkoombare poëtische kracht, ook al vermijdt Postma de esthetische vormgeving van bij voorbeeld Jos de Putters Het is een schone dag geweest.

Meer documentaire en minder etnografische verslaggeving zijn twee films met onderwerpen uit de culturele antropologie, die in een dubbelprogramma worden vertoond (do 20.30u). Cracks in the Mask van de Australische Frances Calvert begeleidt een koningszoon van het Thursday Island in de Torresstraat naar verschillende musea in Europa, die maskers en andere heilige voorwerpen uit zijn cultuur bewaren.

Future Remembrance - Photography and Image Arts in Ghana, een Duitse productie van Tobias Wendl en Nancy du Plessis, laat zien hoe het werk van fotografen in Ghana niet ver afstaat van dat van schilders en makers van beschilderde houten beelden van overledenen. Alle genoemde films zijn voor een breed publiek toegankelijk, en overstijgen in dat opzicht het niveau van een zuiver wetenschappelijke film.