NIEUWSSELECTIE  
  KORT NIEUWS  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

Door onze correspondenten MAX CHRISTERN en FRANK VERMEULEN
JAKARTA, 20 MEI. Duizenden studenten die het onmiddellijke aftreden eisen van president Soeharto, houden vandaag het parlementsgebouw in Jakarta bezet ondanks groot militair vertoon in de hoofdstad. Maar de grote massademonstratie die voor vandaag was aangekondigd, is op het laatste moment afgeblazen door oppositieleider Amien Rais uit angst voor bloedvergieten.

Het Merdeka-plein in het centrum van Jakarta is in de vroege ochtend omgeven door tanks, pantserwagens, prikkeldraadversperringen en tot de tanden toe bewapende militairen, soms met groen geschminkte gezichten. De boulevards rond het plein, waar vandaag een menigte van een miljoen demonstranten het onmiddellijke aftreden van Soeharto zou komen eisen, zijn voor het overige geheel verlaten. De zakenclub op de eenentwintigste etage van het Mandarinhotel biedt aan de voorzijde uitzicht op twee tanks van het korps mariniers, een prikkeldraadbarricade en enige tientallen soldaten. Aan de andere zijde is te zien hoe twee gasten van het nabij gelegen hotel Indonesia ondertussen hun baantjes trekken in het zwembad.

Maar 20 mei, de Dag van het Nationale Ontwaken, brengt niet de definitieve confrontatie tussen de oppositiebeweging en het Indonesische machtsapparaat, waartoe moslimleider Amien Rais, voorzitter van de 28 miljoen leden tellende Muhammadiyah, heeft opgeroepen. Rais verschijnt onverwachts om zes uur in de ochtend voor de televisie om studenten te verzoeken niet naar het Merdeka-plein te gaan, waaraan ook het presidentieel paleis is gelegen. In plaats daarvan vraagt hij hen thuis te blijven en ,,te bidden''. Zijn opmerkelijke ommekeer verklaart Rais later tijdens een persconferentie uit een bezoek gisteravond van ,,een generaal'', die hem te verstaan heeft gegeven dat het hem niet kan schelen als Indonesië zijn eigen versie van de gebeurtenissen op het Plein van de Hemelse Vrede zou krijgen. Daarmee verwees de hoge militair naar de bloedige onderdrukking van het studentenprotest in de Chinese hoofdstad Peking in de zomer van 1989. Rais: ,,Ik was geschokt door de vastbeslotenheid van het leger.'' Soeharto laat in de loop van de ochtend bekendmaken dat hij morgen het Comité voor Hervorming zal installeren dat onmiddellijk aan het werk moet om de democratische veranderingen voor te bereiden, zoals geëist door studenten. De president had eergisteren voorgesteld nieuwe parlementaire en presidentsverkiezingen te organiseren, waarbij hijzelf geen kandidaat meer zou zijn. Studenten in Jakarta malen vanochtend niet om de afkondiging van Rais. Afgelopen nacht al zeiden studenten die de parlementsgebouwen bezet houden, niet van plan te zijn naar het Merdeka-plein te gaan. ,,Wij blijven gewoon hier in het parlement totdat Soeharto verdwenen is'', verklaart een van hen. Het parlementaire complex is door de demonstrerende studenten in twee dagen omgevormd tot revolutionair actie-centrum. Overal hangen spandoeken met teksten als: $oeharto and his crownies go to hell (Naar de hel met $oeharto en zijn zakenvriendjes). Gedurende de nacht liggen overal op het terrein groepen studenten te slapen. Sommigen liggen op hun uniformjassen, met hun schooltas als hoofdkussen, anderen gebruiken spandoeken als onderlaken. In de immense ruimten binnen het gebouw vermaken studenten elkaar met koldercabaret, met het zingen van gekke liedjes over politieke kopstukken. Anderen zitten met ernstige gezichten bijeen, gewikkeld in verwoede discussies. Velen willen weten hoe de buitenwereld denkt over wat er nu gaande is in Jakarta.

Zoals altijd in Jakarta is de lucht zwaar van geruchten. In een plantsoen voor het parlement hangt een geüniformeerd peloton zeevaartschoolstudenten rond. Ze zeggen dat ze de wacht houden omdat het gerucht gaat dat het leger de studenten uit de parlementsgebouwen wil verwijderen. In de loop van de ochtend verklaart de commandant van het lokale garnizoen, generaal-majoor Syafrie Syamsuddin, echter dat de studenten door mogen gaan met hun lawaaierige bezetting van het parlement. ,,Ons antwoord is dat het zeer gepast is om daar te demonstreren want dat is nu eenmaal de institutie van de volkssoevereiniteit.''

Hoe soeverein het volk is, tonen uitbundige studenten enige uren later door bovenaan de brede trappen, die voeren naar de grote vergaderzaal van het parlement, een pop op te hangen die Soeharto moet voorstellen. Ten gerieve van de aanwezige filmcamera's wordt de imitatie-Soeharto vervolgens zwaar mishandeld.

Voor de poorten van het parlement drommen intussen duizenden Jakartanen samen zodat geen verkeer meer mogelijk is op de ruime Gatot Subroto boulevard. De atmosfeer buiten de poort is minder ontspannen dan onder de studenten. Mensen kijken strak naar een cordon militairen, dat hen verhindert de poorten van het parlementsterrein te bereiken.

Aan het begin van de middag treden onder luide toejuichingen en uitroepen van Allahu Akbar (Allah is groot) een reeks kopstukken van de hervormingsbeweging op. Het woord 'reformasi' (hevorming) is het nieuwe parool geworden dat op ieders lippen ligt, en voor vele woningen en bedrijven hangen nu spandoeken die steun betuigen aan reformasi. Gouverneurs van verschillende provincies hebben al op televisie verklaard voorstander te zijn van reformasi, maar dan wel onder leiding van de president.

Oud-minister en voormalig vice-presidentskandidaat Emiel Salim klimt op een provisorisch van houten bureau's gemaakt podium en eist ,,hervormingen, nu.'' In februari nog spoorde dezelfde Salim studenten van de Universitas Indonesia aan om maar vooral terug te gaan naar de college-banken ,,omdat hun tijd over vijftien jaar wel zou komen.''

De hoofdschotel van vanmiddag is echter Amien Rais zelf, die aankondigt dat de ,,laatste dagen van Soeharto zijn geteld.'' Hij waarschuwt de tientallen studenten bovenop het groene dak van het parlement om maar snel af te dalen ,,anders vallen jullie nog eerder dan Soeharto.''

In de loop van de middag stromen nog steeds studenten het terrein van het parlement op. De spanning van het afgelopen etmaal lijkt zich te ontladen in een omvangrijk studentenfeest, met als belangrijkste elementen zang, woest getrommel, snipperregens vanuit een kantoortoren naast de vergaderzaal en een waterballet in de grote vijver voor het parlement.

Ji Way Tung, een Amerikaanse historicus van Chinese afkomst die de demonstraties bijwoont, heeft twijfels over de toekomst van de Indonesische protestbeweging. ,,Wat er op korte termijn moet gebeuren staat alle partijen duidelijk voor ogen: Soeharto moet weg. Maar de vaagheid en verdeeldheid over de prioriteiten op de langere termijn maakt me niet optimistisch.''

Studentenleiders hebben vanmiddag overleg met de fractie van de regerende Golkar-beweging, tot nu toe een van de zuilen waarop de macht van Soeharto was gebaseerd. De fractie van Golkar is het met de studenten eens dat er op korte termijn een buitengewone vergadering van het Volkscongres moet worden georganiseerd om Soeharto volgens de regels van de Grondwet af te zetten, zo zegt Irma Hutabarat, een van de studentenleiders afkomstig van de Jakartaanse Universitas Indonesia. ,,Maar de Golkarfractie zegt dat dat niet eerder kan dan over een maand. Ze zeggen dat er onvoldoende geld is om alle duizend leden van het congres eerder bij elkaar te krijgen. Wij vinden dat onzin. Wij willen dat het Volkscongres over een week bijeenkomt. Zolang dat niet gebeurt, blijven wij in het parlement.''

Een andere student zegt, na een ontmoeting met parlementsvoorzitter Harmoko, dat Harmoko tegenover Soeharto te kennen heeft gegeven dat hij tot vrijdag de tijd heeft om zijn functie als president neer leggen.

Op de vraag of de coördinatoren niet bang zijn dat het leger uiteindelijk toch zal ingrijpen, antwoordt zij ontkennend. ,,Dit is de veiligste plek in Jakarta. Zolang we blijven, zal het leger niet op ons schieten. Het enige wat we nodig hebben is uithoudingsvermogen.''

( a d v e r t e n t i e s)

Domicilie,
voor wie zich vestigt in het buitenland.