NIEUWSSELECTIE  
  KORT NIEUWS  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

---

DE ZORGSECTOR HEEFT na een marathonronde van onderhandelingen een akkoord bereikt over een nieuwe CAO. De afgesproken loonsverhogingen, toeslagen en maatregelen om de gezondheidszorg aantrekkelijker te maken, mogen er zijn. Als deze 'marktconforme' CAO voor 360.000 werknemers in een groot deel van de zorg de trend wordt voor de CAO's in de markt, dan staat de Nederlandse marktsector dit jaar een loongolfje te wachten.

Nog geen week na de verkiezingen, waarin nagenoeg alle partijen extra aandacht en geld voor de gezondheidszorg beloofden, hebben de vakbonden in de zorg en de werkgeversorganisatie NZF elkaar gevonden op een ongedekte cheque die wordt neergelegd bij het volgende kabinet. Dat is risicovol. Het is namelijk niet zeker dat een nieuw kabinet bereid is om het akkoord financieel bij te passen.

Voor deze nieuwe CAO had het (inmiddels demissionaire) kabinet-Kok al een fors bedrag extra vrijgemaakt. Daar gaan werkgevers en werknemers in de zorg nu met ten minste een half miljard gulden overheen. Kennelijk rekenen de werkgevers erop dat ze kunnen vooruitlopen op een voor de zorgsector gunstiger verdeling van middelen in het nieuwe regeerakkoord. Maar twee jaar geleden, in 1996, heeft de NZF ook al eens een dure CAO afgesloten waarvoor onvoldoende financiële ruimte bestond. De waarschuwingen van minister Borst (Volksgezondheid) zijn toen in de wind geslagen. Met als gevolg dat er op andere uitgaven moest worden bezuinigd, de wachtlijsten opliepen en er dit jaar bij voorbaat minder loonruimte beschikbaar was.

Het is een merkwaardige onderhandelingsronde geweest, waarbij de werkgevers bij monde van voorzitter Krol aanmoedigden tot acties om druk op het kabinet uit te oefenen. Dat hoefde de bonden natuurlijk geen twee keer te worden gezegd en zo demonstreerden er eind april tienduizenden werknemers uit de zorgsector in Den Haag. De vraag is of de ziekenhuisdirecties uiteindelijk veel met deze strategie van Krol zijn opgeschoten. Straks moeten ze opnieuw zien een dure CAO uit een te krap budget te financieren.

DE ZIEKTE VAN BAUMOL wordt dit verschijnsel wel genoemd. De Amerikaanse econoom William Baumol heeft beschreven hoe in de collectieve sector een steeds grotere kloof ontstaat tussen kosten en productiviteit. Anders dan in de industrie of zakelijke dienstverlening bestaan er in de zorgsector nauwelijks mogelijkheden om de productiviteit te verhogen. Zorg is mensenwerk. Loonkosten vormen het grootste deel van de uitgaven en die stijgen terwijl het aantal menselijke handelingen niet drastisch kan worden opgevoerd zoals bij een computer of een machine. De relatieve prijsstijging is daardoor in de zorg groter dan in andere sectoren van de economie.

Stijgende vraag en hogere kosten leiden tot een steeds groter beslag van de zorg op de collectieve middelen. Toch kan dat proces niet onbekommerd doorgetrokken worden. Kostenbesparing moet daarom worden gevonden in betere organisatie en afspraken over wat wel en niet collectief gefinancierd wordt. Nu er een CAO-rekening wordt doorgeschoven naar het volgende kabinet, kan het geen kwaad hierover in de formatie eens diepgaand van gedachten te wisselen.

( a d v e r t e n t i e s)