NIEUWSSELECTIE  
  KORT NIEUWS  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

Potentiële Havo- en VWO-leerlingen op de Mavo's op de Friese Waddeneilanden krijgen extra lesstof op de computer. Het voordeel is dat het vertrek van jonge eilander leerlingen met een jaar kan worden uitgesteld.

Door onze correspondent KARIN DE MIK

MIDSLAND, 11 MEI. ,,Waarom is 'toch' een verbindingswoord?'' vraagt docent Nederlands F. Lautenbag aan zijn leerlingen Welmoed Dekker en Nynke Boomstra. Hij zit achter zijn de computer in Leeuwarden en klikt het woordje met zijn muis aan in de tekst. Welmoed en Nynke zien dezelfde tekst op hun eigen beeldscherm, kilometers verderop, in hun school 't Schylger Jouw in Midsland op Terschelling. Via Internet, een microfoon en een kleine camera, die aan beide kanten op het beeldscherm staat, kunnen leerlingen en docent elkaar horen en zien. Staatssecretaris Netelenbos (Onderwijs) gaf onlangs het startsein voor het driejarige project 'Wadden-On-Line', waarmee eilander leerlingen de lesstof via de computer kunnen bespreken met docenten op 'donorscholen' aan de vaste wal. Het zijn leerlingen die zullen doorstromen naar Havo of Atheneum, voortgezet onderwijs dat ontbreekt op de Waddeneilanden. Een aantal kinderen maakt die overstap direct na de basisschool. Anderen gaan na de tweede klas Mavo naar de vaste wal, waar ze door de week bij gastgezinnen wonen. Dankzij het project moet het op den duur mogelijk zijn jonge eilander leerlingen een jaar langer thuis te laten wonen. Dit kan door ze in de derde klas van de Mavo naast de gewone lessen extra verrijkingsopdrachten aan te bieden op Havo en VWO-niveau. G. Aalders van het Gemeenschappelijk Centrum Onderwijsbegeleiding (GCO) Fryslân dat het project opzet, verwacht dat 'tele-leren' de overgang van Mavo naar Havo/VWO zal versoepelen, zowel lesinhoudelijk als emotioneel. ,,De leerling is gewend zelfstandiger te leren, oefeningen met een opener karakter te maken en zelf onderzoek te doen.'' Aalders denkt dat het persoonlijke contact tussen leerling en leerkracht ook een ,,psychologische brug'' zal slaan tussen de leerling en het vaste land. Het GCO ontwikkelde het onderwijsconcept van het tele-leren samen met vier Mavo's op Vlieland, Terschelling, Ameland en Schiermonnikoog en twee scholengemeenschappen in Harlingen en Drachten. Het is een driejarig experiment, dat wordt gefinancierd door het ministerie van Onderwijs, de provincie Friesland, PTT Telecom, de Waddeneilandgemeenten en het GCO Fryslân. Aalders denkt dat tele-leren op den duur ook geschikt kan zijn voor zieke leerlingen en voor kinderen van rondreizende kermisexploitanten.

De leerlingen bepalen zelf wanneer en hoe zij 'computerlessen' maken. Via telefoon of e-mail kunnen docent en leerling afspreken op welk moment ze de on-line verbinding zullen leggen. De docent is bij deze onderwijsvorm meer een coach die leerlingen begeleidt dan een lesgever, licht Aalders toe. ,,We geven geen schriftelijke cursus. Het faxen en bellen wordt ingeruild voor een normale communicatie, waarbij je elkaar ziet en hoort.'' Volgens Aalders kunnen leerlingen ook een rechtstreekse les op een school in Harlingen of Drachten volgen. ,,De docent hoeft de camera dan alleen naar het bord te schuiven.''

Het is de bedoeling dat jaarlijks twintig leerlingen via tele-leren gemakkelijker zullen integreren op een scholengemeenschap op de wal. Volgens Aalders gebeurt het vaker dan wenselijk is dat leerlingen die met gemak de Havo of het Atheneum kunnen volgen, toch liever eerst de Mavo op het eiland afmaken. ,,Dat is toch wel zonde, want de kans bestaat dat ze denklui worden gemaakt. Ze krijgen op de Mavo onvoldoende intellectuele prikkels.'' Directeur H. Neddermeijer van de Mavo 't Schylger Jouw (142 leerlingen) in Midsland op Terschelling onderschrijft dit. ,,Je moet kinderen continu prikkelen tot een hoger denk- en abstractieniveau en ze leren denken. Op een Mavo, waar zaken vooral worden gereproduceerd, gebeurt dat onvoldoende.'' Dit jaar zullen vier leerlingen van de heterogene tweede brugklas Mavo/Havo/VWO van 't Schylger Jouw doorstromen naar de Havo en het Atheneum van de Regionale Scholengemeeschap Simon Vestdijk in Harlingen. Neddermeijer: ,,Vorig jaar konden er meer weg, maar ze blijven.'' De reden is het 'eilandgevoel' dat veel leerlingen koesteren, legt hij uit. ,,Ze voelen zich thuis op hun eiland en willen niet weg. Het liefst blijven ze in het eigen gezin. Het is natuurlijk ook heel apart dat een 13-jarige naar een kostgezin gaat.'' Het komt overigens ook voor dat een ouder meeverhuist met een of meerdere kinderen. Maar voor de gezinssituatie wordt ook dat niet ideaal gevonden. In de negen jaar dat hij directeur is, heeft Neddermeijer het zes keer meegemaakt dat een leerling niet kon wennen en uit heimwee terugkeerde naar zijn geboorteeiland. Hij heeft zelf een 14-jarige zoon die van 2 Mavo naar 3 Atheneum overstapte. ,,Qua schoolresultaten gaat het meer dan goed, maar ook hij heeft het wel eens moeilijk. Een week kan lang duren. Als hij de weekenden thuis is, leeft hij zich uit, want in het kostgezin wil hij zich goed gedragen.'' Het tele-leren moet er op termijn voor zorgen dat leerlingen de eerste drie jaar op de Mavo kunnen blijven. Vanaf de tweede klas volgen ze aanvullende lessen Engels en Nederlands op Havo- en VWO-niveau. Binnenkort komt daar in elk geval wiskunde bij. Momenteel volgen vier Terschellinger leerlingen de lessen via Internet, onder wie Hilde Verduyn (13) en Vera Schoo (13), die komend schooljaar naar de Havo in Harlingen gaan. Hilde was liever thuis gebleven, maar het nieuwe lokt haar nu toch ook. ,,Ik werd hier toch wel wat lui'', geeft ze toe. ,,Als ik voor een proefwerk de stof één keer doorlas of tijdens de lessen een beetje luisterde, haalde ik al een acht.'' Haar vriendin Vera gaat het leren ook gemakkelijk af en nu ze samen uit huis gaan, steunt hen dat. Beiden vinden tele-leren ,,heel leuk''. Vera: ,,Het is een soort bijles. Omdat je de leraar ziet, is het persoonlijk.'' Hilde: ,,Je ziet tegen wie je praat.'' Toch zal het computerleren nooit een heel schooljaar kunnen vervangen, meent ze. ,,Want het is wel erg saai als je de hele dag achter de computer zit. Dan kun je nooit eens keten in de klas.'' Welmoed Dekker (13) stapt in augustus over van 2 Mavo naar 2 Atheneum. Samen met haar zus Claartje (15), die dit jaar eindexamen Mavo doet en naar 4 Havo gaat, zal ze door de week in een gastgezin wonen. Hun 17-jarige broer maakte vier jaar geleden al de overstap van 2 Mavo naar 3 Atheneum. Voor hun moeder was dat zwaar. ,,De kinderen zelf maken er het beste van en worden inderdaad al vroeg zelfstandig. Maar als ouders houd je toch het gevoel dat je kinderen in het diepe worden gegooid'', zegt S. Dekker. ,,Je moet ze loslaten. Hoe goed en leuk het pleeggezin ook is, als ouder zie je toch altijd apen en beren.'' Ze vindt het een groot voordeel dat het vertrek naar de wal dankzij het project met een jaar kan worden uitgesteld. ,,Ook al zijn kinderen maar een jaar ouder, dat scheelt op die leeftijd al veel.'' Welmoed vindt het Wadden-On-Line-project zinvol. ,,Ik denk dat de aansluitingsproblemen kleiner worden. Het leuke is het persoonlijke contact met je leraar. Het is net of hij gewoon voor je zit.'' Niet met deze kolombreedte 'Het is wel erg saai de hele dag achter de computer. Je kan nooit eens keten in de klas'