NIEUWSSELECTIE  
  KORT NIEUWS  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

VRIJWEL NOOIT heeft een vervolging wegens euthanasie plaats. Toch wordt de dreiging van een strafrechtelijke vervolging door veel artsen als obstakel voor melding ervaren.

Gevolg: meer dan de helft van de gevallen van euthanasie wordt niet behoorlijk aangemeld. Er zijn aanwijzingen dat dit niet tot uitwassen leidt. Uit een onderzoek voor de Nederlandse vereniging voor vrijwillige euthanasie ( NVVE ) bleek vorig jaar veeleer dat artsen méér eisen stellen dan op basis van de bestaande jurisprudentie nodig is. Toch levert het ontwijkend meldgedrag een uiterst onbevredigende toestand op.

Daar wordt niet wezenlijk verandering in gebracht door het recente besluit van het kabinet-Kok om multidisciplinaire toetsingscommissies in te stellen. Het behoort tot de mysteries van 'paars' waarom het eerste kabinet van deze signatuur in mensenheugenis de kans van een behoorlijke wettelijke regeling heeft laten passeren. Aan gebrek aan draagvlak kan het moeilijk liggen, zo blijkt uit de antwoorden van woordvoerders van acht politieke partijen die ,,als mens en als volksvertegenwoordiger'' werden ondervraagd door Relevant, het blad van de NVVE .

,,Er is zowel voor patiënt als arts te weinig rechtszekerheid'', zo vatte de voorzitter van de Eerste Kamer, Korthals Altes ( VVD ) een algemeen gevoelen samen. Het zit hem niet in de laatste plaats dwars dat de arts onder de huidige procedure wordt gedwongen tot zelfincriminatie, hetgeen op gespannen voet staat met het Europees verdrag voor de rechten van de mens. Het verantwoord verschaffen van de gewenste rechtszekerheid is echter gemakkelijker gezegd dan gedaan. Knelpunt is vooral de band met het strafrecht. Het gebod van eerbied voor het menselijk leven staat niet toe deze band geheel door te snijden terwijl dat laatste in feite is wat de artsen vragen.

Het D66-Kamerlid Van Boxtel heeft een poging ondernomen de impasse te doorbreken waarvoor hij steun kreeg van collega's van de andere paarse fracties. Nog net voor het begin van de verkiezingscampagne presenteerden zij de concrete tekst van een initiatief-wetsvoorstel. Behalve een dringend en weloverwogen verzoek van de patiënt stelt dit de eis van een uitzichtloze noodsituatie, het voldoen aan zorgvuldigheidseisen en melding door de arts. De zorgvuldigheidseisen worden in de strafwet opgesomd.

EEN EXPLICIETE regeling in de strafwet is sterker dan de huidige strafuitsluitingsgrond voor artsen, die berust op in de rechtspraak ontwikkelde maatstaven. Toch is het de vraag of het initiatief de bestaande blokkade werkelijk kan doorbreken, afgaande op een analyse van de strafrechtelijke opties door de Utrechtse hoogleraar strafrecht Kelk vorig jaar in het Juristenblad. De moeilijkheid is dat de bewijslast ook in de formulering van Van Boxtel cum suis blijft berusten bij de arts. Strafrechtelijk gezien blijft het zo dat deze aannemelijk moet maken dat hij zorgvuldig heeft gehandeld in plaats van dat de officier van justitie moet aantonen dat hij de zorgvuldigheidseisen heeft geschonden. De meldingsprocedure-nieuwe-stijl maakt dan ook geen eind aan het bezwaar van zelfincriminatie. Het initiatief-wetsvoorstel is een belangrijke stap vooruit, niet in de laatste plaats omdat het de gelegenheid biedt het euthanasievraagstuk te behandelen als een zogeheten ,,vrije kwestie''. Dit belangrijke vraagstuk verdient dat volksvertegenwoordigers stemmen naar eer en geweten, los van regeerakkoord en coalitiedwang. Het strafrechtelijk dilemma is met dit initiatiefvoorstel echter niet de wereld uit.