NIEUWSSELECTIE  
  KORT NIEUWS  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

S e l e c t i e

Frits Abrahams
Twee bijzondere documentaires over twee bijzondere misdaadzaken - de BBC deed het de afgelopen nacht niet voor minder. Op BBC 1 werd de zaak ontrafeld van Mary Bell, een elfjarig meisje dat in 1968 in Newcastle twee jongetjes (drie en vier jaar) vermoordde. BBC 2 boog zich over de bomaanslag in 1994 op kunstenaar Rob Scholte, een onderneming die 'Hilversum' met gne zou moeten vervullen, want waarom waren ze daar niet op dit voor de hand liggende idee gekomen?

Voortreffelijke documentaires, waar kosten noch moeite voor waren gespaard. Het betreft twee zaken die niets met elkaar gemeen hebben, afgezien van één niet onbelangrijk detail: er is nooit een dader gevonden die een bekentenis heeft afgelegd.Toch twijfelt niemand meer aan het daderschap van Mary Bell. Zij was een intelligent meisje uit een naargeestige achterstandswijk in Newcastle, dochter van een sm-prostituee en een gewelddadige, alcoholistische vader. Een milieu waarin geweld de norm was. Mary viel op school al snel op door haar gemene, agressieve gedrag. ,,Ze had een sadistische trek'', zei een leraar.

In korte tijd werden in Mary's omgeving twee jongetjes dood gevonden. Gewurgd. Mary begon op school op te scheppen dat zij er meer vanaf wist, ja, dat zij het zélf gedaan had. De politie verhoorde haar, maar ze ontkende, een houding waarin ze gedurende het gehele proces volhardde. Ze had één medeplichtige, Norma Bell (geen familie), die vermoedelijk een passieve rol speelde. Tijdens het proces beschuldigden de meisjes elkaar. Technisch bewijs gaf ten slotte de doorslag. Het proces duurde negen dagen en vond achter gesloten deuren plaats. De pers besteedde er bescheiden aandacht aan, de tv-zenders onthielden zich zelfs van berichtgeving - kom daar nu eens om. De jury achtte Mary schuldig en Norma ontoerekeningsvatbaar. Mary werd eerst in een internaat geplaatst en in 1978 naar een open gevangenis overgebracht. Drie jaar later kwam ze vrij.

Mary heeft ook later nooit schuld bekend. Jeugdpsychiaters omschreven haar als 'levendig, maar gevoelloos'. Ze is onder een andere naam een nieuw leven begonnen. Een leven met ups en downs, 'maar ze is toch een goede burger geworden', liet een ambtenaar van justitie weten.

De documentaire over 'The Scholte Affair' ('Sjolte', zoals de Engelsen zeggen) bevatte geen onthullingen, maar was toch boeiend door het inkijkje in dit segment van de Amsterdamse kunstenaarswereld in de periode voorafgaande aan de aanslag.

,,De lucht zat vol beloften'', zei Diane Stigter, galeriehoudster en ex- vriendin van Scholte, maar ook vol poen, coke, jaloezie en - zeker bij Scholte zelf - hoogmoedswaanzin. ,,Hij ging in zijn mythe geloven'', aldus Stigter, ,,hij dacht dat alles wat hij aanraakte, in goud veranderde.''

Scholte kwam uit de film naarvoren als een lijder aan paranoia, te zeer getraumatiseerd om nog serieus te nemen. De mensen die hij beschuldigd heeft, met name zijn collega's Koos Dalstra en Paul Blanca, ontkenden heftig iedere betrokkenheid. ,,Ik heb hem aangeklaagd voor laster'', vertelde Dalstra.

Aan het slot van de documentaire verzekerde Stigter ('mijn hand in het vuur') ons dat de dader niet uit de kunstenaarswereld kan komen. Op dat moment werd de Maigret in mij wakker. Ik stopte mijn pijp en liet mij een borrel inschenken door mijn vrouw, nadat ik haar gevraagd had nog wat kooltjes op het vuur in de kachel te gooien. Terwijl zij met een lieve glimlach om de lippen mijn wensen inwilligde, sloeg ik aan het mijmeren.

Was ik helemaal gerust na de verzekering door Stigter? Nee, dat was ik niet. Wat ik over dat kunstenaarswereldje had gehoord, stond mij helemaal niet aan. Er waren connecties met de onderwereld, volgens Scholte. Zelf had ik enige kunstenaarskoppen ontwaard die mij grote afschuw inboezemden.

Opeens wist ik wat mij te doen stond. Ik trok mijn overjas met de legendarische fluwelen kraag aan, zette mijn bolhoed op en begaf mij naar mijn bureau. Er was werk aan de winkel.