NIEUWSSELECTIE  
  KORT NIEUWS  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

S e l e c t i e

Frits Abrahams
,,Een fatsoenlijke samenleving'', daar pleitte schrijver Geert Mak hartstochtelijk voor in de eerste aflevering van het NPS-discussieprogramma Het schaduwkabinet.

Onder leiding van pseudo-premier Felix Rottenberg debatteren de komende weken vier gezaghebbende figuren met enkele (ervarings)deskundigen over de hoofdthema's van de verkiezingsstrijd. Mak, burgemeester Peper, advocate Weski en oud-commissaris Nordholt beten het spits af. Het onderwerp: 'Veiligheid in gevaar'.

Op het eerste gezicht was er weinig mis met deze uitzending. Rottenberg is een tv-presentator met flair die zijn zaakjes kent en afleidingsmanoeuvres van zijn panelleden snel doorziet. Er werd dan ook in hoog tempo en geanimeerd gesproken. Maar Rottenberg had voor deze eerste uitzending iets te veel mensen uitgezocht die bij zijn meningen pasten. Er was daardoor weinig fundamenteel verschil van inzicht. Dit schaduwkabinet voerde een beleefd gesprek, geen verhit debat.

En wat leverde het nu precies op?

Uitspraken als: ,,Er is een leiderschapsprobleem, de verantwoordelijke autoriteiten verschuilen zich achter elkaar.'' (Nordholt). ,,Een samenleving die niet veilig is, is geen democratische samenleving.'' (Peper). ,,Ouders moeten óók het leiderschap oppakken.'' (Politieagente). ,,Mensen moeten gelijke kansen hebben. In de jaren tachtig zijn we uit de rails gegaan met het opheffen van buurtcentra et cetera. De kern van het probleem zit bij onderwijs en welzijn.'' (Mak). ,,Er is te veel bureaucratie.'' (Allen).

Respectabele meningen, daar niet van, maar ik had ze ook kunnen vernemen van mijn oude vader die nog elke dag zijn krantje spelt.

Enige tegendraadsheid zou niet misstaan hebben. Bijvoorbeeld van iemand die zich had afgevraagd of onze samenleving eigenlijk wel zo onfatsoenlijk is - vergeleken met de samenlevingen van, pakweg, dertig jaar en wat langer geleden. Ik kom daar op omdat ik later op de avond bij de NCRV de aangrijpende documentaire In alle stilte van Karin Junger zag. Het ging over een Eindhovense vrouw, Will van Sebille, die in 1967 (!) als ongehuwde moeder haar zoon moest afstaan.

Haar ouders waren bang voor de schande, de katholieke psychiater vond seks sowieso schadelijk voor de volksgezondheid en de vader koos onder grote maatschappelijke druk eieren voor zijn geld: het is óf het kind óf ik.

Will kreeg haar kind na de bevalling zelfs niet te zien: de directrice van de inrichting placht snel een laken voor het kind te houden om hechting van de moeder te voorkomen.

Zó fatsoenlijk was onze samenleving dertig jaar geleden.

De minister van Volksgezondheid die heden ten dage zulke wantoestanden zou toestaan, zou op staande voet de laan worden uitgestuurd - en dat wil toch wat zeggen bij 'Paars'.

Will van Sebille is haar trauma nooit meer te boven gekomen. ,,Ik heb mezelf altijd heel laf gevoeld'', zei ze, ,,ik had 'm moeten oppakken en meenemen.'' Haar zoon had ze niet meer gezien. Haar dochter liet foto's van hem zien. Will keek er in stille verbijstering naar. ,,Die?'' vroeg ze ten slotte. ,,Hij lijkt een beetje op opa. Heel stom: het is geen jongetje, het is een meneer.'' ,,Een mens krijgt veel te verduren'', zou de moeder van Alain Delon zeggen. Ze deed die uitspraak in een fascinerende Duitse documentaire over popzangeres Nico, bekend van de Velvet Underground. Zoonlief Alain had haar voor een even immorele keus geplaatst als de roomse instanties van Will van Sebille: als zij Ari, zoon van Alain en Nico, adopteerde, zou hij met haar breken. En zulks geschiedde. ,,Ik heb mijn zoon nu al zeventien jaar niet gezien'', snikte de moeder.

Mijn vader zou zeggen: ,,Voor een fatsoenlijke samenleving heb je fatsoenlijke mensen nodig.''