NIEUWSSELECTIE  
  KORT NIEUWS  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  
S c h a k e l s

---

VIER JAAR GELEDEN begon het eerste grote lijsttrekkersdebat in de verkiezingscampagne met het bespreken van de kwestie-Brinkman.

De CDA- leider was enkele dagen daarvoor 'in opspraak' gekomen door een televisie-uitzending waarin gemeld werd dat hij commissaris was bij een bedrijf van een familielid dat verdacht werd van zwartgeldtransacties. Gisteren begon het eerste grote lijsttrekkersdebat van de campagne van dit jaar met het bespreken van de kwestie-Van Baalen. De VVD- campagneleider, tevens kandidaat voor de Tweede Kamer, was 'in opspraak' gekomen door aanhoudende berichten in de pers over de rechts-extremistische sympathieën die hij in zijn jeugd zou hebben gekoesterd.

De overeenkomst in beide, voor het overige totaal ongevergelijkbare zaken, is dat louter geventileerde vermoedens een politieke campagne al in hoge mate kunnen ontregelen. Brinkman trotseerde indertijd de opgestoken mediastorm, maar kon daarmee niet verhinderen dat de 'affaire' hem tot aan de verkiezingen bleef achtervolgen. De VVD' er Van Baalen heeft er voor gekozen zijn partij niet verder te belasten en trok zich dit weekeinde geheel terug. De tijdelijke opschorting van zijn werkzaamheden als campagneleider is definitief geworden en bovendien ziet hij af van het Tweede-Kamerlidmaatschap. Wat de kwestie-Van Baalen nog eens duidelijk heeft gemaakt, is dat ook de Nederlandse politiek het niet meer kan stellen zonder het zo diffuse en beladen begrip 'in opspraak'. Het is de keerzijde van de persoonsgebonden politiek die steeds meer de plaats inneemt van ideeënpolitiek. Nog belangrijker dan consistentie van het partijprogramma lijkt de consistentie van het curriculum vitae van de diverse politici. Dat zij daarbij in een uitermate kwetsbare positie verkeren, blijkt keer op keer. Het principe onschuldig totdat het tegendeel is bewezen gaat voor politici zeer sporadisch op. Voor hen geldt de omgekeerde bewijslast. Dat is de wrange smaak die nu ook weer de kwestie-Van Baalen achterlaat.

HET IS EEN proces met een sterke wisselwerking. Wat allereerst kan worden geconstateerd is dat met het toenemend aantal media en de daarmee gepaard gaande concurrentiestrijd de publicatiedrempel is verlaagd. De eerste berichten over het rechts-extremistische Leidse studentenverleden van Van Baalen waren in belangrijke mate op niet meer gebaseerd dan verhalen van derden. Pijnlijker was de onthulling van de adhesiebrief die Van Baalen als 16-jarige scholier aan de leider van de Nederlandse Volksunie zou hebben geschreven. Een brief waar de handtekening van Van Baalen onder staat, maar waarvan hij desondanks zei deze niet te hebben geschreven. Hierop volgde ten slotte nog afgelopen zaterdag de verklaring van een ex-klasgenoot van Van Baalen die zich de extreme opvattingen van zijn medeleerling nog goed wist te herinneren.

Als gevolg van deze oplopende reeks kreeg Van Baalen, zoals VVD- leider Bolkestein het afgelopen weekeinde stelde, ,,te veel de schijn tegen'', waardoor zijn positie onhoudbaar was geworden. Toch heeft het ook weer iets onbevredigends als deze zaak nu wordt afgedaan als puur een geval van verkeerde beeldvorming. Zijn partij gelooft hem en steunt hem dan ook, of niet en trekt daaruit de consequenties.

AANVANKELIJK legde Van Baalen zijn werkzaamheden als campagneleider tijdelijk neer om een adequaat weerwoord te kunnen geven op de gerezen beschuldigingen. Nu hij zich definitief heeft teruggetrokken blijft omwille van de zuiverheid een volledige opening van zaken nog steeds gewenst. Deze zaak is bij uitstek niet gebaat met troebele antwoorden.