NIEUWSSELECTIE  
  KORT NIEUWS  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

---

EEN REKENSOM: een miljard plus zevenhonderd miljoen plus achthonderd miljoen is 2,5 miljard gulden. Het is een slordige optelling van verschillende bedragen die in de vorige kabinetsperiode in de vorm van niet-betaalde vennootschapsbelasting aan het bedrijfsleven zijn weggegeven. Dankzij speurwerk van de Rekenkamer zijn deze bedragen in stukjes en beetjes boven tafel gekomen. Het gaat alles bij elkaar om een aanzienlijke som geld.

Deze week publiceerde de Rekenkamer het rapport Financiële aspecten van verzelfstandigingen, waarin de gang van zaken bij de verzelfstandiging van Koninklijke PTT Nederland (KPN) in 1993 is uitgeplozen. Twee jaar geleden boog de Rekenkamer zich over de technoleaseconstructie aan Fokker en uit een summiere vermelding in dat rapport bleek dat ook sprake was geweest van een technoleaseconstructie voor Philips. Misgelopen belastinginkomsten voor de staat: 700 miljoen in het geval van Fokker, één miljard bij Philips en 1,1 miljard bij KPN waarvan 300 miljoen werd ingeboekt en 800 miljoen onvoorzien bleef.

Deze drie transacties hadden plaats tijdens het kabinet Lubbers- III en de verantwoordelijke bewindsman op het ministerie van Financiën heette Wim Kok. Hij werd indertijd geprezen om zijn zuinigheid.

Het ging om ingewikkelde constructies met grote gevolgen voor de inkomsten aan vennootschapsbelasting voor de overheid. Parlementaire controle is nagenoeg afwezig geweest en pas achteraf heeft de Rekenkamer de gederfde bedragen bij elkaar gesprokkeld.

KOK HEEFT IN ALLE gevallen een schimmige rol gespeeld. Bij de steun aan KPN - het gaat om een verschil in inschatting van compensatie voor de invoering van btw-heffing - was hij direct betrokken en heeft hij volgens de Rekenkamer de Tweede Kamer ,,niet geheel juist'' geïnformeerd. Bij de twee technoleasedossiers liet de minister zijn staatssecretaris van belastingen (Van Amelsvoort, CDA) bungelen, terwijl premier Lubbers (CDA) en minister Andriessen (Economische Zaken, CDA) de steun aan Fokker en Philips met hun politieke gewicht doordrukten. Kok hield zich afzijdig. Verzet in het kabinet kwam er pas van de steile Bert de Vries (Sociale Zaken, CDA). Maar toen was het te laat.

Nu doet zich de situatie voor dat minister Zalm (VVD) het beleid van zijn voorganger loyaal toedekt. Dat schept verplichtingen en het heeft Zalm de steun van Kok opgeleverd bij andere lastige onderwerpen die in het kabinet aan de orde zijn. Achterom kijkend zien de huidige en vorige minister van Financiën inmiddels een drietal financiële lijken uit de kast vallen. De vraag dringt zich op hoe zuinig Kok nu ècht is geweest.