NIEUWSSELECTIE  
  KORT NIEUWS  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

S e l e c t i e

Frits Abrahams
De journalist als onderzoeksrechter. Hoe ver kan hij gaan in een vraaggesprek met een publiek persoon, die alleen nog maar verdacht wordt van bepaalde obscure zaken?

Sven Kockelmann van Netwerk ging ver, gisteravond tegen Hans van Baalen, campagneleider en kandidaat-Tweede Kamerlid van de VVD. In scherpe bewoordingen bracht hij steeds weer de brief ter sprake die Van Baalen op 16-jarige leeftijd aan de rechts-extremist Glimmerveen van de Nederlandse Volksunie zou hebben geschreven. Een brief met zinnen als: ,,Ik kan als 16-jarige de Volksunie nog niet mijn stem geven, wel echter mijn verwantschap betuigen.''

Had hij die brief inderdaad geschreven? Van Baalen ontkende. Herhaaldelijk hield Kockelmann hem voor: ,,Wie wil nu een 16-jarige jongen een hak zetten?''

Kockelmann kon zijn ongeloof nauwelijks onderdrukken. Hij deed zijn journalistieke plicht, maar toch voelde ik als kijker de nodige huiver opkomen: stel dat Van Baalen onschuldig is, hoe verschrikkelijk is zijn lot dan wel niet? Aan de andere kant moeten we ook begrip hebben voor het beulswerk van Kockelmann, want Van Baalen heeft, mild uitgedrukt, na eerdere onthullingen over zijn verleden, de schijn tegen.

Naar Netwerks continuing story over de vleesfraude kon ik met minder verscheurdheid kijken. Eerdere ontkenningen werden hier met belastend materiaal overtuigend ontkracht. Op een bandopname hoorden we topambtenaar Akkerman van het ministerie van Landbouw zeggen: ,,Ik denk zijdelings.'' Hem was gevraagd of minister Van Aartsen van de fraude afwist. Op de bandopname was duidelijk te horen hoe Akkerman een vleesbedrijf tot gesjoemel aanspoorde. De minister wilde niet reageren - wat me verstandig van hem leek.

Verzadigd van deze politieke troebelen, zocht ik het veilige vaarwater van de kunst op. In VPRO's Laat op de avond spraken filosofen en kunstenaars over het huidige tijdsgewricht en de plaats van de kunst daarin. En wie gingen er over de hekel? Alweer: de politici.

,,Ik geloof dat er nog nooit zulke oppervlakkige politici zijn geweest'', zei de Duitse filosoof Peter Sloterdijk. Zijn collega-filosofen kwamen er in zijn ogen niet veel beter af: ook hun bijdrage aan de samenleving was in waarde gedaald. Sloterdijk zag daar ook de voordelen van in. ,,Misschien hebben we de tijd van de grote ideeënoorlogen achter de rug.''

Sloterdijk en zijn Franse collega Alain Finkielkraut vonden elkaar in hun analyse van de westerse samenleving. Finkielkraut: ,,Het is een tijd van nihilisme, van 'alles is inwisselbaar'.'' Sloterdijk: ,,Er is een nihilistische subcultuur die zich nadrukkelijk uit. Mensen met de overtuiging dat het 'onze laatste party' is. Zij hebben geen ethiek nodig, maar catering.'' Alleen als de kunst zich afzijdig houdt van het nihilisme, heeft ze nog een kans, vond Finkielkraut.

Ongeveer tegelijkertijd liet schilderes Marlene Dumas op een ander net - Nederland 1 - zien wat voor een kunstenaar de beste vorm van afzijdigheid is: keihard werken en niet te veel naar filosofen luisteren. Theoretische discussies over nihilisme lijken me aan haar niet besteed. Zij schildert liever - en hoe.

Dumas komt in interviews altijd wat verward en onduidelijk over. Daarom was het een verstandige beslissing van de filmers Joost Verhey en Rudolf Evenhuis om intimi over haar te laten praten en om met haar een reis naar haar geboorteland Zuid-Afrika te maken. Zo kregen we interessante impressies en uitspraken over haar conservatieve, gelovige achtergrond, de strenge kostschool in haar jeugd en de lastige 'liefde voor twee mannen' die haar vertrek naar Nederland had bevorderd. Het was het beste filmportret van Dumas tot dusver.