NIEUWSSELECTIE  
  KORT NIEUWS  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

S e l e c t i e

FRITS ABRAHAMS
'Onverantwoordelijk', morde de Amsterdamse hoofdcommissaris van politie J. Kuiper gisteravond in het NOS-Journaal, en er was ditmaal alle reden om met hem mee te voelen.

Kuiper doelde op de hysterische berichtgeving, zowel in kranten als op de tv, over het vermeende uraniumschandaal na de Bijlmerramp. ,,Waar was het allemaal op gebaseerd?'' vroeg Kuiper zich af.

Op de beweringen van een vreemd actiegroepje, de Stichting Visie geheten, waarvan de woordvoerders al in de tv-uitzendingen die ik maandag zag zo'n verwarde indruk maakten, dat ik me vertwijfeld afvroeg waarom het journaille hen zo serieus nam. In Middageditie verklaarde een man met droge ogen dat de Zweedse onderzoekers, naast aan handvol vergiften met Latijnse namen, én lood én goud én zand in zijn ontlasting hadden aangetroffen. Persoonlijk zou ik de koning te rijk zijn met zulke veelzijdige uitwerpselen - de goudzoeker in mij ontwaakte - maar die meneer keek erbij alsof hij zijn doodvonnis voorlas. Naast hem zat een mevrouw die een nog veel gekweldere indruk maakte. Zij had na de ramp bij zichzelf een verhoogde bloeddruk ontdekt, en het leed nu voor haar geen twijfel meer dat de uraniumvergiftiging daaraan eveneens debet was.

Deze mevrouw kwam ik later in een uitzending van AT5, de Amsterdamse tv-zender, opnieuw tegen. Zij klaagde toen ook nog over haaruitval, eczeem en vullingen die spontaan uit kiezen vielen. Bij het noemen van dit laatste verschijnsel, dat de afgelopen jaren ook mijn eigen gezin teisterde, ging me opeens een licht op: hoe ver had ik destijds van de plek des onheils in de Bijlmer gewoond? Hooguit twintig minuten met de auto.

Als je maar oud genoeg wordt, krijg je overal een verklaring voor.

Inmiddels weten we dat de onderzoekers van het Zweedse laboratorium Biospectron zich rot zijn geschrokken van de veel te vergaande conclusies die in Nederland zijn getrokken. Onderzoek van ontlasting was niet de beste manier om sporen van metalen aan te tonen, gaven ze toe. ,,Het had via de urine gemoeten'', zei de toxicoloog De Wolff op tv.

Maar de journalistiek kan hardleers zijn en laat zich niet zomaar van haar hypes beroven. Zo hoorde ik nog gisteravond laat een verslaggeefster van AT5 aan verontruste voorbijgangers vragen: ,,Er wordt gezegd dat er hierdoor over twintig jaar heel veel mensen ernstig ziek zullen worden - wat vindt u daarvan?''

Dat vonden die mensen natuurlijk héél erg.

Bij zo'n affaire als van het vermeende uraniumschandaal zie je de mechanismen van de moderne publiciteit in volle werking. Een actiegroepje roept iets in het wilde weg, waarna kranten, radio en tv als een bok op de haverkist springen uit angst iets te missen. Pas een dag later, als de eerste neutrale deskundigen zich melden, trekt de mist van verdwazing enigszins op.

Goedgelovigheid, gebrek aan argwaan - je komt het met name in de tv-journalistiek nog te vaak tegen. Vooral in praatprogramma's, voor zover die tot de journalistiek zijn te rekenen, heerst te veel de weemakende aardigheidscultuur van mensen die het erg met zichzelf en met elkaar hebben getroffen. Ooit wel eens een aflevering van Karel van de Graafs talkshow gezien waarin de gastheer niet in lachen probeerde uit te barsten?

Maar laat ik oppassen met generalisaties. EO's Andries Knevel is vanwege geloofsovertuiging, dictie en oogopslag niet bepaald mijn persoonlijke favoriet, maar ik moet toegeven dat hij het zijn gesprekspartners wel moeilijk durft te maken. Met Thom de Graaf van D66 voerde hij deze week een kwartier lang een gedreven discussie over de euthanasiewetgeving. Pittige ondervragingen blijven gelukkig ook in Den Haag Vandaag terugkeren. Wat die rubriek aan diepgang mist - maar wat kun je doen in een kwartier? - wordt enigszins gecompenseerd in de interviews. Pim van Galen over de Nigeriaanse voetbalkwestie tegen minister Van Mierlo: ,,Een beetje Nederlandse, nikserige oplossing.'' En Wouke van Scherrenburg tegen de uittredende Verkerk van het AOV: ,,U staat nu wel te jij-bakken, maar welke kiezers vertegenwoordigt u?''