NIEUWSSELECTIE  
  KORT NIEUWS  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

DE BEIER FISCHLER, Europees commissaris voor Landbouw, kan het weten: ,,Het is als een spelletje Mikado: wie het eerst beweegt is af.'' Zijn thuisfront bestaat uit marginale bergboeren die met steun van de Europese belastingbetaler en consument kunstmatig in leven worden gehouden. Zij zullen zeker niet als eerste bewegen in het jaarlijkse circus over de vaststelling van de Europese landbouwprijzen en productiequota.

De verzieking van de Europese landbouwpolitiek komt altijd weer het duidelijkst tot uiting wanneer de doorsnee Europese minister van Landbouw zich in Brussel verlaagt tot de rol van nationale lobbyist die zoveel mogelijk voor 'zijn' boeren uit het vuur moet slepen. Overproductie, milieuvijandige productiemethoden, verwaarlozing van het consumentenbelang, marktverstorende onbeweeglijkheid bij internationale onderhandelingen, het zijn de zichtbare bijverschijnselen van het agrarische spook dat in Europa rondwaart. Maar bij het jaarlijkse overleg gaat het in de eerste plaats om het enge belang van de eigen boeren. BSE- noch pestepidemies brengen daarin verandering.

DE ONDERHANDELINGEN hebben ditmaal plaats onder de slagschaduw van de uitbreiding van de Unie. Dat voornemen dwingt alle betrokkenen tot zelfreflectie. Met overgangstermijnen kan er nog heel wat worden getraineerd, maar eens zal toch de multibillion-eurovraag op tafel komen: hoe om te gaan met de zware concurrentie die van Midden- en Oost-Europese landen op de Europese landbouwmarkt mag worden verwacht. En, natuurlijk, niet alleen op die markt. Veel ministers spreken dan ook wijze woorden over de noodzaak van aanpassing van prijzen en productie-omvang aan de te verwachten omstandigheden.

Maar dat verhindert hen ook weer niet om nog voor dit jaar hun beste beentje voor te zetten om zoveel mogelijk in stand te houden van wat eigenlijk ook volgens hun eigen gezonde verstand zo snel mogelijk zou moeten worden opgeruimd. De volgende verkiezingen zijn altijd dichterbij, zo schijnt het, dan de volgende fase in de Europese integratie.

Maar niet alleen de uitbreiding van de Unie dwingt tot nadenken. Commissaris Brittan voor handel heeft intrigerende ideeën ontwikkeld over de schepping van een transatlantische handelszone waarin ook voor de landbouw een belangrijke plaats moet worden ingeruimd en over een nieuwe overlegronde tot handelsverruiming in de Wereld Handels Organisatie. Protectie, het wegkruipen achter zo hoog mogelijke tariefmuren, is niet het beste antwoord op de uitdaging van de wereldmarkt, meent hij. Als de Unie niet helemaal achteraan wil hinken bij het verder openen van die markt, zal zij zich van een paar zaken rekenschap moeten geven. Minister Van Aartsen heeft deze week in de derde Mansholtlezing hieraan behartenswaardige woorden gewijd. Is het voor Nederland wel verstandig om zich te verschuilen achter de brede rug van de langzaamste in de Europese karavaan, vroeg hij zich met zoveel woorden af.

DE VRAAG STELLEN is haar beantwoorden. De varkenspest heeft Nederland kunnen leren dat het zo niet verder kan. Er zal een nieuw antwoord moeten worden gevonden op de vraag hoe de agrarische sector gezond genoeg kan worden gemaakt om in een tijd van verdere europeanisering en globalisering te overleven. De sector zelf is, verslingerd als zij is aan de comfortabele zorg van grootvader, nog niet bijzonder behulpzaam geweest. Aanpassingen blijven pijnlijk, maar er valt niet aan te ontkomen. Getrouw aan het poldermodel zou de Nederlandse landbouwsector er voor zichzelf alvast mee kunnen beginnen.