NIEUWSSELECTIE  
  KORT NIEUWS  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

BORIS JELTSIN is weer eens aan het pokeren. Ziek of niet, de Russische president acht de tijd rijp voor de hoogste inzet en het meest vergaande bod. Vanmorgen heeft hij het hele kabinet naar huis gestuurd, inclusief zijn trouwe premier Viktor Tsjernomyrdin en 'reformistische' vice-premiers Anatoli Tsjoebais en Boris Nemtsov.

Zijn officiële motief oogt simpel. Jeltsin wil de 'hervormingskoers' op een meer energieke en efficiënte leest schoeien. De huidige regering is volgens hem opgebrand. Bij het gewone volk heeft ze haar krediet verspeeld door haar sociaal-economische beleid, dat er bijvoorbeeld toe heeft geleid dat werknemers in de oude Sovjet-sectoren van de economie soms maanden op hun salaris moeten wachten. En bij de nieuwe economische tycoons heeft ze zich onmogelijk gemaakt omdat ze de privatisering van de laatste en allergrootste staatsbedrijven niet bevredigend wist door te zetten. De nieuwe regering, die Jeltsin op korte termijn aan de Doema verwacht voor te dragen, moet nu fris het ene doen en het andere niet laten.

Zo gaat het in Rusland al jaren. Sinds Jeltsin in 1991 in Rusland de macht greep en vervolgens de eerste democratisch gekozen president werd van dit imperium, is het hervormingsbeleid een variant geweest op Lenins oude gezegde 'één stap voorwaarts, twee stappen terug', zij het dat hij meer stappen voorwaarts deed dan terug. Deze paradoxale politiek heeft er toe geleid dat de bevolking te weinig profijt heeft getrokken van de veranderingen en de 'nieuwe rijken' nu in een gevecht op leven en dood zijn verwikkeld om de macht in het financieel-politieke complex dat Rusland thans regeert. Deze onevenwichtigheid heeft de regering verlamd. De verschillende captains of industry, die allemaal één of meer ministers op hun loonlijst hebben staan, bestrijden vooral elkaar in een voortdurende 'bankenoorlog'. Voor het algemeen belang is geen oog meer.

HET OFFICIEUZE motief van Jeltsin is minder eenvoudig te duiden. In zijn televisietoespraak vanmorgen wekte Jeltsin de indruk dat hij premier Tsjernomyrdin van zijn dagelijkse besognes heeft willen ontlasten om hem de kans te geven zich voor te bereiden op de presidentsverkiezingen van het jaar 2000. Dat lijkt langetermijnbeleid. Maar het is de vraag of het ook zo zal uitpakken. Het is namelijk een illusie om te veronderstellen dat de nieuwe regering van Jeltsin president in spe Tsjernomyrdin met rust zal laten. Weliswaar is Tsjernomyrdin een representant van het machtigste economische conglomeraat van Rusland (het energiebedrijf Gazprom), eenmaal buiten het Kremlin zal hij een veel harder gevecht om de macht moeten voeren dan er binnen. Of heeft Jeltsin de hoop opgegeven dat de hervormingen zich binnen twee jaar ten goede zullen keren en wil hij zijn gedoodverfde opvolger, conform zijn eigen mars naar de macht eind jaren tachtig, juist uit de wind houden? Als dat de achtergrond is van pokeren, eist hij wel erg veel van zijn volk dat hij vandaag om ,,begrip en steun'' heeft gevraagd. Om nog maar te zwijgen van de nieuwe oligarchie, voor wie politiek geen zaak is van goede woorden maar eerst en vooral van geld.