U kijkt naar de website van NRC Handelsblad gedurende de periode 1995-2001. Bezoek ook de de huidige site.
    M E D I A  
NIEUWS  | TEGENSPRAAK  | SUPPLEMENT  | AGENDA  | ARCHIEF  | ADVERTENTIES  | SERVICE 

  NIEUWSSELECTIE  
  KORT NIEUWS  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

Ooit stelde de kerk de normen, nu de televisie

De overheid heeft ook een taak op moreel gebied

Herman Wigbold
Theo van Gogh mag het heil van de seksuele revolutie nog zo luidruchtig verkondigen, symbolen zoals hij zijn door de tijd ingehaald. Over een aantal jaren zijn ze ineengeschrompeld tot gemelijke conservatieven die dromen over de goede tijden van weleer.

De tekenen zijn alom onmiskenbaar. De peepshows en de sekswinkels op Times Square in New York zijn verdwenen. In Frankrijk juichten een miljoen jongeren de paus toe. In Engeland legt premier Blair even sterk de nadruk op gezinswaarden als zijn voorganger Major, maar met dit verschil dat hij deze nadruk ziet als onderdeel van de modernisering van zijn land. En ook in het gemeenschappelijk Europa worden de touwtjes aangehaald. Zo verwierp het Europese Hof het beroep dat drie Britse homo's hadden ingesteld die waren veroordeeld omdat zij elkaar in een SM -act hadden afgetuigd. Alleen Nederland lijkt nog krampachtig vast te houden aan achterhaalde ideeën over vrije seks. Op straat prijzen pizzabakkers hun product aan via een foto van een naakte vrouw met dozen op de plek van haar geslachtsdeel. Een chocoladefabrikant voert een reclamecampagne op middelbare scholen onder de titel 'Suck it out' met een zwoel lispelende dame die zegt: 'wedden dat het je niet lukt om de caramel eruit te zuigen?' En Viva stelt SM voor onder de titel 'Vastgebonden worden is enig'.

Een van de oorzaken van deze achterstand is de televisie. In veel opzichten heeft dit medium de positie ingenomen die de kerk in vroeger jaren had. Toen bepaalde de kerk de normen waaraan men zich had te houden en wie dat niet deed, was een zondaar. Nu is voor velen de televisie het referentiepunt.

Door het falen van Den Haag en Hilversum kent Nederland een bestel waarin geldverdieners en patsers de vrije hand hebben. Twee televisie-organisaties, SBS 6 en Veronica, zijn voor hun kijkcijfers en dus voor hun voortbestaan volledig afhankelijk van het uitzenden van pornofilms. In Engeland zou de onafhankelijke Broadcasting Commission hen na vijf jaar van het scherm geschopt hebben. Zelfs een familiezender als RTL 4 zendt vlezige programma's uit als 'Lief en Leed', waarin wordt gediscussieerd over het nut van het afscheren van schaamharen voor het geslachtsverkeer.

Een andere reden waarom Nederland zo achteraan zwemt, is dat de overheid zich heeft laten aanpraten dat zij geen morele taak heeft. Natuurlijk moet de overheid halt maken voor de huis- en slaapkamer en zich ervan onthouden haar burgers een bepaalde levensstijl op te leggen. Maar een democratisch gekozen overheid hoort zich niet te onttrekken aan moreel leiderschap als het gaat om het publieke domein.

Via wetgeving worden allerlei morele opvattingen opgelegd en dat is maar goed ook. Maar het paarse kabinet is op dit terrein als de dood voor wat het aanziet als de publieke opinie maar wat in feite het resultaat is van de manipulatie door commerciële en niet-commerciële belangengroepen.

De 'oplossing' die mevrouw Sorgdrager aandraagt voor het geweld op de televisie - een chip die het geweld uit de huiskamer moet bannen - is typerend voor het overheidsdenken. De mensen die overwegen zo'n chip aan te schaffen, geven daarmee blijk hun kinderen al tegen verloedering te willen beschermen. Maar het gaat natuurlijk om de anderen, de wankelmoedige en ontvankelijke zielen van Burgess die alles willoos over zich heen laten gaan. Een chip voor televisie is hetzelfde als wanneer men in een geval van watervervuiling zegt: De vervuiler laten we ongemoeid maar u kunt een chip kopen waarmee u gezuiverd water in uw huis kunt krijgen.

De 'seksuele revolutie' van de jaren zestig heeft het lot getroffen dat vele revoluties is beschoren: zij vreet haar eigen kinderen op. Vrijheid verwerd tot dwangmatigheid, openheid tot smakeloosheid. Het doorbreken van taboes werd een schaamlap voor het behartigen van commerciële belangen: het verhogen van de omzet en van reclamegelden. Het is nog maar tien jaar geleden dat het COC verklaarde dat het aanleggen van leeftijdsnormen voor geslachtsverkeer tussen ouderen en jongeren een inbreuk op de keuzevrijheid van kinderen zou betekenen. Volgens een recent rapport van de Amerikaanse douane komt de meerderheid van inbeslaggenomen kinderporno nog steeds uit Nederland. Deze revolutie kan niet los worden gezien van een cultuur die individualisering en zelfontplooiing alleen mogelijk achtte als men zich losmaakte van alle waarden uit het verleden. Alleen al het woord is typisch een uitvinding van de smaakmakers die dachten dat de mensheid altijd in duisternis heeft gewandeld totdat zij op het wereldtoneel verschenen. Toch is het verschil tussen de vrijere opvattingen van de jaren zestig en de 'benauwde seksuele moraal' van de jaren vijftig geringer dan men denkt. Al in 1950 toonde Kinsey in zijn Sex and the Human Male aan dat in het puriteinse Amerika mensen op seksueel terrein vrijer leefden dan wat de profeten van nu denken. Zelf ben ik volwassen geworden in de jaren veertig en begin vijftig, maar ook toen was seks voor het huwelijk of overspel heel gewoon. Het is later alleen gemakkelijker geworden door de uitvinding van de anticonceptiepil.

De verdienste van de jaren zestig is geweest dat zij voor de één de seksualiteit heeft verlost van een aantal knellende banden en voor de ander het officiële denken in overeenstemming heeft gebracht met de officieuze praktijk. Maar door de later opgetreden verwording hebben ze niet bereikt wat het oorspronkelijke doel was: de vergroting van het menselijk geluk.

Er is weinig reden om te vrezen dat aan de verworvenheden van de jaren zestig nu een einde wordt gemaakt. Er zullen geen overspeligen op de mestkar worden gezet, samenwonen voor het huwelijk zal niet meer als hokken worden beschouwd, blote borsten of geslachtsdelen zullen niet meer angstvallig met strookjes worden beplakt en de kreet 'handjes boven de deken' behoort definitief tot het verleden. Ook de homo's hoeven niet bevreesd te zijn - de tijden van Oscar Wilde keren niet terug. Het verzet keert zich tegen het schreeuwerige, het grove, het platvloerse, het brutale, het respectloze, en vooral het opdringerige waardoor het lijkt dat de voorstanders van vrije seks de samenleving in een totalitaire machtsgreep houden.

Herman Wigbold is oud-hoofdredacteur van Het Vrije Volk.

NRC Webpagina's
14 MAART 1998


    Bovenkant pagina

NRC Webpagina's © NRC HANDELSBLAD (web@nrc.nl)