NIEUWSSELECTIE  
  KORT NIEUWS  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

Breuk met Wolters overviel Elsevier-voorzitter Bruggink

Vandaag presenteerde Reed Elsevier meevallende winstcijfers. De kater van de mislukte fusie met Wolters Kluwer is bij bestuursvoor- zitter Herman Bruggink echter nog niet verdwenen.

Door onze redacteur JACO ALBERTS

AMSTERDAM, 12 MAART. ,,Het is een buitengewoon zwarte week. Voor mij en voor de aandeelhouders.'' Bestuursvoorzitter Herman Bruggink van Reed Elsevier zit in zijn werkkamer en bereidt met een gele merkstift in de hand de presentatie voor van zijn jaarcijfers aan de financiële analisten. Het zijn alleen de cijfers van Reed Elsevier; drie dagen geleden is de fusie met concurrent Wolters Kluwer afgeblazen.

Bruggink maakt geen aangeslagen indruk, maar de gebeurtenissen van de voorbije dagen zijn hem niet in de koude kleren gaan zitten. De breuk ontstond tijdens een bijeenkomst, afgelopen weekend, in een Londens hotel: ,,De opstelling van Wolters Kluwer kwam voor mij als een volslagen verrassing, een zeer onaangename verrassing. Ineens werden de eisen enorm opgeschroefd.''

Over de vraag wat nu precies is misgegaan heeft Bruggink zijn gedachten nog niet helemaal op een rijtje, erkent hij. Wolters is teruggeschrokken van de tegenstand die de fusie van Europees Commissaris Van Miert voor mededinging ondervond. Van Miert noemde eerder interne strubbelingen bij de uitgevers als oorzaak.

Bruggink: ,,Wat Wolters zegt klopt. Maar ook wat Van Miert zegt is correct. Wij wilden verder knokken, overtuigd dat we er met een heel aanvaardbaar resultaat zouden uitkomen. Dat zou nog zeker een maand duren, maar wij waren bereid die slag aan te gaan. Wolters heeft dat kennelijk iets meer onderschat. Hun pijngrens, hun financiële pijngrens, bleek eerder bereikt.''

Om eventuele aanpassingen bij de fusie te compenseren wilde collega Cor Brakel van Wolters Kluwer voor zijn aandeelhouders een groter belang in de gezamenlijke onderneming. Dat bleek voor Reed Elsevier onaanvaardbaar. Maar er waren meer problemen: Wolters legde in de gesprekken ook een grotere nadruk op Amsterdam als centrum van de onderneming. Bovendien moest er snel één enkele structuur voor het bedrijf ontstaan. Die eisen lagen weer moeilijk voor Elseviers Britse partner Reed. ,,Dit was geen gewone fusie, dit was een driehoeksverhouding. En je weet, die duren nooit erg lang. Om van die verhouding een huwelijk te maken moest Wolters Kluwer met twee partners trouwen.'' Met de nadruk die Brakel op zijn eigen aandeelhouders legde heeft Bruggink duidelijk moeite: ,,Ze verhieven dat opeens tot een kardinaal punt.'' En om de huwelijksparallel nog even door te trekken: ,,Wij hadden meer zoiets van for better and for worse.'' Bruggink wijst erop dat de beleggers in Wolters en Elsevier vaak dezelfde partijen zijn. Welke aandeelhouder het meest profiteert maakt dan in feite weinig uit.

Wilde Brakel breken, of geloofde hij dat de tegenpartij uiteindelijk op de eisen in zou gaan en overspeelde hij zijn hand? ,,Dat is inderdaad de vraag. Ik geef daar geen oordeel over.''

Persoonlijke consequenties wil Bruggink niet trekken uit de mislukte fusie. Ook niet uit de matige track record die hij, sinds hij twee jaar geleden Pierre Vinken opvolgde als bestuursvoorzitter, volgens sommige buitenstaanders heeft. Het afgelopen jaar is de koers van het aandeel Elsevier nagenoeg gelijk gebleven. Dat had onder meer te maken met een grote oplagefraude bij de Reed Travel-groep, waar voor anderhalf miljard gulden schade wordt geleden.

Bruggink: ,,Ik beschouw de mislukte fusie en de problemen bij de Travel Group absoluut niet als mijn verantwoordelijkheid. Het aandeel Elsevier is nu ondergewaardeerd. Ik moet er wél voor zorgen dat de beurskoers over een langere periode de waarde van de onderneming weer weerspiegelt. Als dat niet lukt, is het een andere zaak.''

Hoewel hij het afketsen van de fusie ,,een geweldige gemiste kans'' noemt, vindt Bruggink Reed Elsevier ,,een schitterende onderneming, het sterkste uitgeversconcern ter wereld.'' Lyrisch praat de bestuursvoorzitter over het taartdiagram dat nu met de laatste verkopen in de consumenteninformatie in drie bijna gelijke punten is verdeeld: wetenschappelijk informatie, professionele informatie en vakinformatie. Een esthetisch ondernemingsconcept? ,,Ja, bijna.''

En die taart moet verder groeien, ook zonder Wolters Kluwer. Die groei verloopt niet zonder strubbelingen. Reed Elsevier kampt met een grote kaspositie, als gevolg van de verkoop van bedrijfsonderdelen, die door de lage rente op de rendementen drukt. Dat probleem moet niet worden overdreven, vindt Bruggink. In 1997 is voor 2,3 miljard gulden aan bedrijven gekocht. ,,Bovendien moeten we 700 miljoen gulden voor die Travel Group uittrekken en betalen we een enorme sloot dividend uit.'' Overnamekandidaten zijn volgens hem wel voorhanden. ,,Het probleem is vooral dat de prijzen tegenwoordig zo gigantisch zijn.''

Dit probleem is met de terugkeer van Wolters Kluwer als concurrent-bieder weer nijpender geworden. ,,De concentratie in de sector gaat verder, wat Brussel er ook van vindt. Voor die middelgrote bedrijven die nu zo bij Van Miert heben geklaagd maakt het uiteidelijk niet uit of ze worden overgenomen door de combinatie van Wolters en Elsevier of door Elsevier alleen. En die concentratie is nodig, want we moeten ons sterk maken tegen andere industrieën zoals de automatiseerders. Microsoft, dat is de drukker van de volgende eeuw.''

Een nieuwe fusie dus, met Reuters of zo? ,,Nieuwe fusies zijn niet aan de orde. Ik heb er even tabak van.''