NIEUWSSELECTIE  
  KORT NIEUWS  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

S e l e c t i e

HANS BUDDINGH'
Al te vaak hebben waarnemers Suriname gevangen in clichés. Desi Bouterse en aanhangers, Ronnie Brunswijk en junglecommando's, of donkere lijven en kaseko-ritmes. Een paar jaar geleden was er in Surinaamse kringen in Nederland enige verontwaardiging te bespeuren toen een actualiteitenrubriek Suriname zo'n beetje meende te kunnen samenvatten in een groep gezette creoolse vrouwen die op het geroffel van trommen tegen elkaar aan dansten.

Suriname is een nogal ingewikkeld land, dat iedereen op het verkeerde been zet die niet een extra inspanning doet om het te vatten. De Schotse militair in Nederlandse dienst John Gabriel Stedman deed in de 18-de eeuw een geslaagde poging in zijn Reize naar Surinamen en door de binnensten gedeelten van Guiana.

En zo zijn er nog wel een paar kroniekschrijvers geweest die op lovenswaardige wijze het land op consciëntieuze wijze in beeld hebben gebracht.

Filmer Fred van Dijk heeft zich de noodzakelijke extra inspanning getroost. Zijn documentaire In Tijden van Chaos brengt Suriname dichterbij door de persoonlijke verhalen van 'gewone' Surinamers. Hun 'gewoonheid' maakt ze zo bijzonder. De gepensioneerde ambtenaar die een uitlaatklep zoekt in zijn basmuziek, het echtpaar dat in de jaren tachtig van dichtbij kennis maakte met de militaire dictatuur, de docent die zijn eigen groente en vlees produceert. Allemaal weldenkende en op het oog deugdzame mensen, vertegenwoordigers ook van een 'fatsoenlijke' middenklasse die doorgaans de ruggegraat van elke maatschappij is.

Door hun verhalen ontstaat een beklemmend beeld van Suriname. Ze zijn allemaal op een of andere manier doodgelopen. Veel van hun familie, vrienden en kinderen zijn al lang naar Nederland vertrokken. Suriname is hen min of meer uit de handen geglipt, ondanks hun fatsoen of juist door hun fatsoen. Het snelle geld in four wheel drive heeft Suriname overgenomen.

Door een goede montage zijn alle persoonlijke lotgevallen tot één verhaal gemaakt. De arts Lie Pauw Sam zorgt voor de rode draad met zijn relaas over stuk gelopen politieke idealen uit de jaren zeventig, toen Suriname nog een 'fatsoenlijk' land was.

In dezelfde periode als Fred van Dijk werkte de net aan de filmacademie afgestudeerde Esther Prade aan een persoonlijk document over haar vader Hans Prade. De VRPO kan de beide documentaires als een passend tweeluik op twee achtereevolgende zondagen presenteren.

Tien jaar lang was Hans Prade voorzitter van de Surinaamse Rekenkamer. Binnenkort gaat hij met pensioen. Zijn dochter Esther volgde hem afgelopen maand, terwijl hij zich met zijn echtgenote voorbereidde op verhuizing naar Nederland. In het verhaal van Hans Prade komt veel van het huidige Suriname samen.

Juist omdat Prade's dochter heeft geprobeerd haar documentaire het karakter van een home-video te geven, krijgt de documentaire een politieke lading. Terwijl Hans Prade het huis ontruimt, een wastafel repareert of met zijn kleinkind speelt, stelt Esther Prade hem kritische vragen. Soms is de liefhebbende dochter de volhardende journalist. ,,Waarom ga je weg, je bent toch een idealist?'' Achter de computer werkt Prade aan zijn laatste Rekenkamerverslag. Het is een dun verslag geworden. De regering van president Wijdenbosch houdt niet van objectieve waarheden en heeft hem in strijd met de wet alle relevante informatie onthouden. De Rekenkamer-voorzitter schroeft het naambordje van zijn huis. ,,Prade woont hier niet meer.''

Prade woont niet meer hier, zondag, VPRO, Ned.3, 21.37-22.30u.