NIEUWSSELECTIE  
  KORT NIEUWS  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

S e l e c t i e

FRITS ABRAHAMS
Maak van de nood een deugd, moeten ze bij de RVU gedacht hebben. Martin Simek, hun interviewer, heeft voor zijn speelse, grillige aanpak meer tijd nodig dan het gewone praatprogramma hem kan bieden. Daarom besloten ze zijn gesprekken in stukken te hakken.

Is er genoeg materiaal? Dan gaan we de volgende week verder op het punt waar we gebleven waren. Een interview in de vorm van een feuilleton. Het werkt wonderwel, zolang je als kijker niet de indruk krijgt dat de koek tot de laatste kruimel wordt geserveerd. Dat was niet het geval bij de voorbeelden die ik zag: Maarten 't Hart en Gerrit Komrij. Het waren boeiende gesprekken van driemaal een half uur, waarin de geïnterviewden in hun eigen, favoriete omgeving - 't Hart in zijn huis en tuin, Komrij in de Amsterdamse sociëteit Arti et Amicitae - zeer ongedwongen hun zegje deden. Afgelopen zaterdag was het laatste deel te zien van het drieluik met Komrij. Er kwam in deze drie delen veel aan de orde: God, liefde, homoseksualiteit, geluk, Nederland. Simek is een interviewer die vooral naar ideeën en gevoelens vraagt - minder naar feiten en omstandigheden. Zo weet ik na anderhalf uur gepraat helaas nog steeds niet waarom Komrij destijds naar Portugal emigreerde en waarom hij inmiddels weer definitief (?) naar Nederland is teruggekeerd.

Maar dat manco werd door veel mooie uitspraken gecompenseerd. Komrij bood ons zonder omwegen zijn illusieloze blik op het bestaan: ,,Wat doet een mens zijn hele leven dan alleen maar praatjes ophopen en domme weetjes verzamelen en anders eindigen in zijn graf dan hij ooit gedroomd had dat hij zou eindigen?'' Toch heeft het leven hem nog genoeg te bieden, gaf hij toe, om eraan gehecht te zijn. ,,Je hebt wel eens near happiness-ervaringen'', zei hij, ,,maar ik ben zo ongeïnteresseerd in het geluk dat ik het niet eens zou merken als het me zou overkomen. Ik ben altijd veel meer geïnteresseerd geweest - en dat is toch het allerbelangrijkste - of iets mooi gezegd is. Geluk is een onmogelijk woord, net als liefde en God. Wat moet je ermee? Eerst iets oproepen wat niet bestaat en dan je hele leven ongelukkig wezen omdat je het niet hebt? (...) Een mens bevindt zich in een voortdurende staat van ongelukkigheid. Je bent ongelukkig vanaf de dag dat je ter wereld kwam.''

Bestaat God niet, vroeg Simek. ,,Het lijkt me kras'', zei Komrij. ,,De bewijslast ligt bij anderen.''

De jaren maakten een mens niet wijzer, vond Komrij. ,,Je weet niks, althans niet veel meer dan toen je begon. Dat is geen valse bescheidenheid. De mensen die wel zeggen dat ze een stuk verstandiger zijn geworden, zijn hypocrieten en oplichters.''

,,Je zegt al die dingen met zoveel pretlichtjes in je ogen'', hield Simek hem enkele malen voor, ,,koketteer je niet?'' Maar bij Komrij is er nooit koketterie zonder ernst. Vooral toen hij over homoseksualiteit sprak, wekte hij de indruk elk woord te menen. Hij had zichzelf en zijn vriend Charles een beetje spottend 'een nichtenstel' (,,je hebt nichtenstellen en je hebt haardstellen'') genoemd. Waarom haal je jezelf zo naar beneden, vroeg Simek. Komrij: ,,Als ik zo'n stel op tv zie dat wil trouwen, of dat voor gelijke rechten vecht, dan krullen mijn tenen. Ik vind dat ver-schrik-ke-lijk. Ik moet die mensen niet, maar je hoort er zelf bij. Ik heb wel solidariteit met die mensen, maar pas als ze wat overkomt, en niet als ze allerlei onzin zitten te eisen. Ik vind dat homoseksuelen een beetje onzichtbaar moeten blijven. Anders roep je te veel tegenkrachten op die we er nu net een beetje onderhadden. We hebben in Nederland een aangeleerde, afgesproken tolerantie, maar het is een zeer dunne laag van mode en chic. Als ze morgen weer iets anders willen, laten ze de homoseksuelen als een baksteen vallen. Je hoort bij de mensen die geduld worden, want dat betekent 'tolerantie'.''

Hij had in de loop van zijn leven 'een groot gevoel voor theater en rollenspel' ontwikkeld. ,,Ik weet dat ik in een wereld leef die niet van homoseksuelen en dichters houdt. Je moet terugvechten. Hoe kan dat beter dan door de vijand na te bootsen en in zijn huid te kruipen?''