NIEUWSSELECTIE  
  KORTE BERICHTEN  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

S e l e c t i e

HENDRIK SPIERING
Met diepe minachtig schopt Herman Vuijsje tegen een jong boompje langs de pelgrimsweg. Het gaat al lang niet meer over de strijd tussen hemel en hel langs de 1.100 jaar oude Camino die van uit heel Europa naar het Noord-Spaanse Santiago di Compostela loopt.

Uit de fraaie Engelse documentaire 'Compostela. The Next Step' die Discovery Channel vanavond uitzendt, blijkt dat de huidige zielenkamp gaat tussen toeristen in bussen en pelgrims met rugzakken: tussen commercie en introspectie.

Het geschopte boompje is neergezet door een touroperator om de toeristen op dat kale stukje weg in Noord-Spanje een beetje tegen de brandende hitte te beschermen. Fout, fout, zegt de socioloog Vuijsje, die een jaar of vijf geleden een boek schreef over zijn tocht van Santiago naar Amsterdam (de verkeerde kant op dus). Want op dit stukje Camino moet je juist afzien, weet hij. Vuijsje - wiens naam in het Engels overigens volkomen onverstaanbaar wordt uitgesproken als Voe-iesje - fungeert als een soort anchorman in de documentaire. Vuijsje is niet religieus. Maar niettemin is de Camino óók van hem. De pelgrimsweg is 'versterven en lekker lopen', aldus Vuijsje. En in zijn walging van commercie krijgt Vuijsje steun van de Moederkerk. Want ook pater Navaro uit een Spaans klooster ergert zich mateloos aan gemotoriseerde toeristen die de pelgrims tot vreemdelingen maken op hun eigen weg. Maar Navaro ergert zich tevens wild aan de atheïstische pelgrims: ,,De weg is van de gelovigen.'' Maar op hun beurt hebben de priesters in de met toeristen afgeladen Kathedraal in Santiago di Compostela, het officiële einddoel, nergens een probleem mee: ,,Voor ons is iedereen hier gelijk.'' Als dus een groep toeristen extra betaalt, wordt het enorme wierookvat ook buiten de officiële mistijden door de kerk geslingerd.

De kerken stromen leeg, maar de 'weg' loopt vol. Vijf miljoen mensen bezochten vorig jaar Santiago - lang niet allemaal te voet natuurlijk. Sinds de negende eeuw lopen er mensen naar het stadje waar het graf zou zijn van de heilige apostel Jacobus, de broeder des Heren. Van de grote drie pelgrimsdoelen, met Jeruzalem en Rome is Santiago nu als enige over, en de laatste jaren trekt de plaats enorm. Waarom? De documentaire geeft het antwoord. Langeafstandslopen is moderne mystiek: leegte en bezinning. En op de Camino loop je in de traditie van eeuwen, maar zonder het zware religieuze gewicht van Rome of Jeruzalem. Het is een zware wandeling door een krachtige legende. Elke pelgrim, gelovig of niet, gooit bijvoorbeeld een steen op een grote hoop even buiten Santiago: symbool voor de afgeworpen zonden. Het mooie van de Discovery-documentaire is dat gewone wandelaars onderweg aan het woord komen. De weg is belangrijker dan het einddoel. Een agnostische Spaanse winkelier zit samen met Vuijsje in het gras, ergens in Spanje: ,,Ik heb niets bij me, dit is de perfecte staat.'' De benen lopen de weg, in het hoofd wandelen gedachten - die kenschets wordt door veel 'pelgrims' herhaald. ,,Ik wil mezelf zoeken, ik ben dankbaar voor de weg'', zegt een vriendelijke Belg met een grote rugzak. Het oude idee van goed en kwaad vervaagt, zegt Vuijsje, we moeten het nu zelf uitmaken. ,,De weg is als ons leven'', zegt een diep gelovig Duits pelgrimsechtpaar (op de fiets).

De pelgrims zijn vromer dan vroeger, denkt Vuijsje, zo intens zijn ze met hun innerlijk leven bezig. Voor de bordelen die vroeger langs de weg stonden is weinig emplooi meer.

Compostela: The next step. Discovery, 22.00-23.00u. Zaterdag herhaling: 2.00-3.00u.