NIEUWSSELECTIE  
  KORTE BERICHTEN  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

S e l e c t i e

FRITS ABRAHAMS
Soms kunnen twee onafhankelijk van elkaar gemaakte programma's op een en dezelfde avond zo prachtig samenvallen.

De VPRO zond gisteravond in Laat op de avond... een aardig, bewonderend portret uit van twee vermaarde popzangeressen, Deborah Harry ('Blondie') en Patti Smith. Op zeker moment zei de filmer, Jos van den Bergh, tegen Harry: ,,U vertegenwoordigt voor mij een tijd die spannender was.'' Hij doelde op de jaren zeventig. ,,Ik stond voor een onafhankelijke vrouw'', zei Harry, die ook wel wordt beschouwd als een wegbereider voor Madonna.

Met Patti Smith werd hetzelfde thema behandeld. Smith: ,,In de jaren zeventig experimenteerden we volop met datgene wat in de jaren zestig bereikt was (...) maar we hebben soms onze verantwoordelijkheid ontlopen. Vrijheden hebben hun prijs. Als je de waarde niet inziet van seks, liefde, drank et cetera brengt je dat uit je evenwicht.''

Dat konden de kijkers van middelbare leeftijd in hun zak steken, voorzover ze dat op grond van eigen ervaringen nog niet gedaan hadden. En er was nog meer dat hen aan het denken kon zetten, want op een ander net vertelde columniste Emma Brunt in het interviewprogramma Retourtje '60 over haar persoonlijke ervaringen in die tijd 'die spannender was'.

Van Emma Brunt zijn we openhartige columns gewend, maar het is toch altijd even schrikken als iemand op de buis met dezelfde onbarmhartige onbevangenheid over haar leven durft te praten. Gelukkig ontbrak de irritante toon van behaagziek zelfmedelijden, behorend bij de openbare biecht. Het werd meer een koele, laconiek klinkende analyse van het eigen lot.

Aan het slot was er van het romantische beeld van de jaren zestig en zeventig niet veel overgebleven. Wat we overhielden waren de rafelige randen van een romantisch ideaal.

Het was voor de nu 54-jarige Emma Brunt begonnen met Dolle Mina. Ze voelde zich er al snel gemanipuleerd als 'demonstratievee' door types die naderhand ook nog voornamelijk marxistisch gemotiveerd bleken te zijn. Ze onderging op jonge leeftijd een clandestiene abortus: ,,Ik heb het in mijn eentje op een zolderkamer moeten opknappen. Een ongelofelijke afgang.''

Ze trouwde in 1964 met Lodewijk Brunt, wat voor haar niet zomaar een huwelijk was, maar ook de annexatie van een (schoon)familieleven dat ze altijd had gemist. Maar het huwelijk strandde toen de vrijere seksuele moraal van de jaren zeventig erop werd losgelaten.

Ze gaf toe dat ze er met de nodige wrok op terugkeek. ,,Ik was 32 toen ik meer belangstelling kreeg voor seks - vrouwen hebben hun seksuele piek later dan mannen. Ik had er behoefte aan om me heen te kijken, en ik dacht dat we daar een keurige afspraak over hadden. Maar dat bleek niet waar: mij was niet toegestaan wat hem daarvoor wel was toegestaan. Ik kreeg een minnaar, het was erg spannend, maar het veroorzaakte veel problemen en ontreddering waar ik niet op voorbereid was.''

Hoe ze er nu op terugkeek? ,,Als één ongelofelijke verspilling van energie, één grote lijdensweg die ook slecht was voor mijn kinderen. Als ik dit had geweten, was ik er nooit aan begonnen.'' Spijt? Ja, ze draaide er niet omheen. ,,Nooit meer familie om je heen... en er ontvalt je veel gemak als je geen vaste partner meer hebt: iemand die je aanraakt, met wie je seks hebt, gezelligheid, vertrouwdheid.''

Het was, maakte ze de balans op, allemaal 'een optelsom van slechte beslissingen en naïviteit' geweest. Het feminisme wilde ze er niet de schuld van geven, het had met 'het hele tijdsbeeld' te maken. ,,Je moet het die mannen gunnen, ze krijgen het voor elkaar om jonge vrouwen te krijgen. Maar de prijs van de seksuele revolutie is voor vrouwen veel hoger dan voor mannen.''

Ik zag deze week nog drie andere bekende vrouwen van Emma's leeftijd op tv: Joan Baez en de al eerder genoemde Deborah Harry en Patti Smith. Ook in hun omgeving was geen man te bekennen. Ze waren, evenals Emma Brunt, nog volop actief, maar de spannende tijden leken ver achter hen te liggen. Eén troost: die mannen die ooit bij hen gehoord hebben, zitten nu weer vaak in de kleine kindjes. Dat is ook niet alles.