NIEUWSSELECTIE  
  KORTE BERICHTEN  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

Door onze correspondent
WASHINGTON. 21 JAN. Texaanse veehouders hebben Oprah Winfrey, de populaire televisiepresentatrice, voor de rechter gedaagd omdat ze de Amerikaanse hamburger belasterd zou hebben. De uitkomst van het proces, dat gisteren in de Texaanse stad Amarillo begon met de selectie van juryleden, kan verstrekkende gevolgen hebben voor de landbouwsector, voor de consumenten en ook voor de media in de Verenigde Staten.

De rechtszaak is een belangrijke test voor een omstreden nieuwe wet, die in Texas en een tiental andere staten van kracht is. Volgens de wet is het verboden om ongegrond de veiligheid van voedsel in opspraak te brengen. De wet is bedoeld om de landbouwsector tegen ongefundeerde paniekverhalen te beschermen.

Maar tegenstanders zien er een bedreiging in van de persvrijheid en de vrijheid van meningsuiting. De voedingsindustrie zou er critici bij voorbaat de mond mee kunnen snoeren, juist in een tijd dat het Amerikaanse publiek zich steeds meer zorgen maakt over de gezondheid van voedsel. En de media zouden er door belemmerd worden in hun controlerende functie. Oprah Winfrey haalde zich de woede van rundveehouders in het hele land op de hals toen ze in april 1996 in haar programma aandacht besteedde aan de zogeheten gekkekoeienziekte, die toen in Engeland voor grote opschudding zorgde. In de uitzending besprak ze het probleem met een voormalige veeboer uit Montana, Howard Lyman, die vegetarisch activist is geworden en die verbonden is aan de dierenbescherming. Deze Lyman vergeleek de ziekte en de incubatietijd met aids. Ook beweerde hij dat de ziekte al wijdverbreid is onder Amerikaans vee, iets wat de landbouwsector altijd met kracht ontkend heeft.

Winfrey noemde Lymans uitlatingen extreem. Maar ze wendde zich ook tot het in de studio aanwezige publiek, en zei: ,,Zijn jullie daar allemaal niet een beetje ongerust over, als jullie dit zo horen?'' De zaal beaamde dat met gejuich. Nog meer bijval oogstte Winfrey toen ze zei: ,,Hierdoor ben ik resoluut gestopt met hamburgers eten. Ik ben ermee gestopt.'' Winfrey's worsteling met haar gewicht, haar eetlust en haar lichaamsomvang is al jaren een veelbesproken onderwerp in de populaire media.

Na de uitzending, die doorgaans door miljoenen bekenen wordt, kelderden de prijzen van rundvee naar het laagste punt in bijna tien jaar. Advocaten van Winfrey en Lyman, die ook terechtstaat, betwisten echter dat er een causaal verband bestaat. De boeren die de twee nu hebben aangeklaagd, beweren dat ze door het programma een verlies van twaalf miljoen dollar hebben geleden. Inmiddels heeft Winfrey, die veroordeeld kan worden tot een schadevergoeding van miljoenen dollars, haar best gedaan om de schade te beperken. ,,Ik heb niets tegen rundvlees, en niets tegen veeboeren'', zei ze afgelopen juni onder ede tegen de advocaten van de tegenpartij. Ze is van plan het proces persoonlijk bij te wonen, en is al met een groot gevolg aangekomen in Amarillo. Met ingang van morgen tot het einde van het proces zullen haar shows in Amarillo worden opgenomen.

De nieuwe wet wordt ook in andere processen op de proef gesteld. Autofabrikant Honda is voor de rechter gedaagd door Texaanse boeren die de kleine Australische struisvogel, of emu, fokken. In een reclamespotje dreef de autofabrikant de spot met deze vogel, en met boeren die menen dat er veel geld mee te verdienen is. De autofabrikant zou daardoor verantwoordelijk zijn voor scherpe daling van de marktprijs van emu's.

Voor tegenstanders van de wet zijn de gevaren ervan al te zien bij een zaak in Ohio, waar een eierfabrikant een televisieprogramma aanklaagt dat had beweerd dat de eieren na het verstrijken van de uiterste verkoopdatum opnieuw verpakt werden en van een nieuwe datum voorzien. Het bedrijf is weliswaar op heterdaad betrapt op deze praktijk, maar probeert toch zijn gelijk te halen. Het programma suggereerde dat het ongezond zou zijn om de eieren te eten, en die bewering, stelt het bedrijf met de nieuwe wet in de hand, was niet wetenschappelijk onderbouwd.