NIEUWSSELECTIE  
  KORTE BERICHTEN  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

S e l e c t i e

BIANCA STIGTER
Woorden kunnen gekke dingen doen met beelden. In een winkel zag ik een soort linoleum die 'melk en honing' heette, en toen vond ik die vloer mooier van kleur dan vóór hij een naam had gekregen.

Beelden kunnen ook gekke dingen doen met woorden. In het verhaal 'Morpho Eugenia' van de Ierse schrijfster A.S. Byatt maakt een bioloog een vrouw het hof door in een serre tientallen vlinders los te laten. In de film Angels & Insects, die Philip Haas naar dit verhaal maakte, is deze scène onverwachts niet een van de hoogtepunten.

Misschien heeft dat te maken met het verschil tussen het geestesoog en het echte oog. Voor het geestesoog, dat domein van het half-visuele, blijven de vrouw en de vlinders in de schemering; ik kan me tenminste niet voorstellen dat iemand ze op basis van woorden werkelijk voor zich ziet, zo helder als in het volle licht van een foto of een film. Het gekke is nu dat dit soort literaire beelden in die schemering soms mooier is dan als je ze werkelijk kunt zien. Het ligt denk ik niet aan Haas' vermogen dat de scène tegenvalt: sommige beelden zijn in woorden nu eenmaal mooier dan in beelden. Heel misschien heeft Haas ook dat wel willen laten zien: de romantiek van de bioloog is in de werkelijkheid armzaliger dan in zijn verbeelding.

Angels & Insects is visueel een opmerkelijke film. Nooit zag ik kostuums en haardracht uit een andere tijd, in dit geval rijk Engeland omstreeks 1850, zo kleurrijk en zo vreemd, alsof je echt ziet hoe het geweest is, maar de daarbij behorende smaak mist om het net als toen te kunnen waarderen.

De plot is daarentegen modern en de film heeft een happy end vol verrukkelijk feministische kitsch. Het verhaal gaat over een bioloog van lage komaf die mag trouwen met de rijke dochter van een landheer en zo stom is niet te begrijpen waarom hij dat mag. De kijker begrijpt dat wel. De bioloog heeft het te druk met het bestuderen van insecten, maar daar mag de kijker juist zijn conclusies uit trekken. Symboliek is in dit verhaal niet verhuld; fantastisch plompverloren komt ze aan de oppervlakte, en blijft daar liggen als het dunne blad van een waterlelie.

Angels & Insects (Haas, VS/UK, 1995), BRTN 2, 20.30-22.25u.