LUKAS KEIJSER
Vrouwelijke prostituées zijn regelmatig in beeld, maar van jongens in de seksindustrie weten we weinig. In Amsterdam zijn twee exposities te zien over het leven van jongenshoeren.
Vlakbij de homobars aan de Amsterdamse Amstel, waar Nederlandstalige meezingers en massaal hossen nog steeds in de mode zijn, zijn cafés waar jongens komen die zich laten betalen voor seks. Music Box in de Paardenstraat bijvoorbeeld. Het café is niet mooi aangekleed en voor de muziek hoef je er ook niet heen te gaan. In de Music Box komen voornamelijk Oost-Europese, macho jongens, van wie een enkeling schrikbarend jong is, en gezette mannen op leeftijd. Als Hollandse twintiger val je er uit de toon. De mannen kijken wat, praten met een jongen of zitten te drinken. Een enkele man probeert een medeklant te overtuigen mee te gaan naar een privé-huis, met nog meer ,,nice boys''.
Wie een biertje drinkt in Music Box vangt een glimp op van de wereld van de jongensprostitutie, die, in tegenstelling tot die van de vrouwelijke prostituees, voor het grote publiek onzichtbaar is. Hoeren zijn open en bloot op de Wallen te zien, jongenshoeren gaan schuil achter clubs of escortbureaus. Hun werkterrein strekt zich weliswaar ook uit tot parken en stations, maar voor de oningewijde zijn ze niet als zodanig te herkennen.
Twee exposities die momenteel in de hoofdstad zijn te bekijken, laten de nieuwsgierige leek iets zien over het leven van de zogeheten 'bisnisboys'. Bij de Oude Kerk in de rosse buurt, in het Prostitutie Informatie Centrum, zijn werkelijkheidsgetrouwe schetsen tentoongesteld van voormalig prostitué Leon. Hij tekende jongens die betrapt worden door de politie terwijl ze hun klanten bevredigen, lonkend naar voorbijgangers of als escort, onbeholpen in een duur restaurant. Naast de schetsen hangen uitspraken van jongens in de prostitutie: ,,Wij zeggen nooit 'prostitutie', wij zeggen gewoon altijd 'bisnis'.''
De teksten staan ook in het uit 1998 daterende boek 'Kwetsbaar, kleurig en schaduwrijk' van een van de initiatiefnemers van de schetsenexpositie, antropoloog Paul van Gelder. Hij doet hierin verslag van een veldstudie onder jongens in de prostitutie in het algemeen en allochtone jongens in het bijzonder. Daar blijkt onder meer uit dat er van de twintig- tot dertigduizend prostituees in Nederland naar schatting drie- tot vijfduizend jongens zijn.
Ook de teksten bij de groter opgezette expositie 'Bisnisjongens' in de Melkweg Galerie zijn van Van Gelder. Hij had hiervoor gesprekken met jongens uit een andere tak van de jongensprostitutie, namelijk die van clubs en escortbureaus. Fotograaf Rob Philip (31) fotografeerde in die clubs en escortbureaus twee jaar lang.
Philip legde interieurs van boys-clubs vast. Er is een foto van een luchtbed in een grote badkamer. ,,Voor plasseks'', verklaart een jongen tijdens de opening van de expositie. Ook SM-kamers zijn vastgelegd, met kooien, handboeien en uniformpetten. In de spiegels van een Neckermann-bed bedekt met een jaren tachtig dekbed met gekleurde vegen zie je een beeld van een pornovideo. Ernaast liggen glijmiddel en condooms.
Er zijn ook portretten van de bisnisjongens te zien. Zoals van voormalig escort en callboy Steven van Helfoort. Je ziet hem thuis, in tuinbroek en in het café, vol piercings en behangen met riemen en leer. Ook is er een afbeelding van hem aan het werk, in een hotellobby, strak in het pak en met bril. Even verderop hangt Danny, een pukkelige jongenshoer op zijn rode scooter, met zijn moeder Betty achterop. Op de achtergrond droogt in de nieuwbouwtuin de was.
Het was volgens Philip geen probleem om de jongens voor de camera te krijgen. ,,Er was wel iets van schaamte, maar ze hebben iets van schijt, ik doe wat ik doe en als je dat niets vindt, dan rot je maar op.'' Steven van Helfoort heeft er geen problemen mee dat iedereen hem kan herkennen. ,,Ik vind dat je trots moet zijn op alles wat je hebt gedaan.''
Vaak wordt het jongensprostitutiewereldje in de media geassocieerd met drugsmisbruik. Philip laat in zijn werk ook de andere, vrolijker kant zien. Philip: ,,Er is wel een duistere kant, maar ergens heeft het wereldje ook iets heel erg kneuterigs, met kopjes thee en zo.''
Schetsen uit het leven van een straatjongen, tot 28 nov in het Prostitutie Informatie Centrum (PIC), Enge Kerksteeg 3, Amsterdam. Tel 020-4207128. Open: ma, di, vr en za van 11u30-19u30.
Bisnisjongens, over jongens in de prostitutie, t/m 26 nov in Melkweg Galerie, Marnixstraat 409. Tel 020-5318181. Open: wo t/m zo 14-20u.
Website Rob Philip (met foto's te zien op de expositie): www.philip.nl
Paul van Gelder: Kwetsbaar, kleurig en schaduwrijk. Jongens in de prostitutie: een verschijnsel in meervoud. ISBN 9051704658. Met schetsen van Leon. Verkrijgbaar bij boekhandel Vrolijk, Paleisstraat 135, Amsterdam. 020-6235142. ƒ42,50
9 NOVEMBER 2000