Door onze correspondenten
LUXEMBURG, 13 DEC. De Europese Unie begint volgend jaar
onderhandelingen over toetreding met Cyprus, Polen, Tsjechië,
Hongarije, Slovenië en Estland. Vijf andere kandidaten worden
onderhandelingen in het vooruitzicht gesteld.
Daarover zijn de Europese staats- en regeringsleiders het gisteren eens geworden tijdens hun tweedaagse top in Luxemburg.
De Europese Raad volgt daarmee het advies op van de Europese Commissie om met Roemenië, Bulgarije, Letland, Litouwen en Slowakije nog geen onderhandelingen te openen. De vijf worden wel uitgenodigd bij het officiële begin van de onderhandelingen, op 30 maart in Groot-Brittannië.
Een aantal EU-lidstaten, waaronder Zweden en Denemarken, pleitte gisteren nog voor het openen van de onderhandelingen met elf kandidaten tegelijkertijd. Maar de meerderheid wierp tegen dat dit tot vertraging zou leiden en dat een aantal kandidaten beter is voorbereid. ,,Nederland is niet voor discriminatie, wel voor onderscheid'', zei premier Kok gisteren.
Ter verzoening is gekozen voor een feestelijke bijeenkomst met de elf kandidaten, die ook alle worden opgenomen in het 'onderhandelingsproces'. Maar daarna beginnen de onderhandelingen met de zes. ,,Er is een combinatie ontstaan waardoor er een maximale indruk wordt gegeven dat iedereen in een proces zit'', zei minister Van Mierlo (Buitenlandse Zaken). ,,De terminologie is de grote verzoener'', concludeerde staatssecretaris Patijn (Europese Zaken).
Nu de tien Oost-Europese kandidaten en Cyprus alle in een 'onderhandelingsproces' worden opgenomen, wordt de kloof des te duidelijker met de twaalfde kandidaat voor toetreding: Turkije. Dit land eist dat het net zo wordt behandeld als de overige kandidaten. Maar dat weigeren de EU-lidstaten wegens de schending van de mensenrechten en de Turkse houding ten aanzien van Cyprus. Beledigd heeft Ankara een diner zaterdag met Luxemburg, voorzitter van de Europese Unie, afgezegd. Gisteravond hebben de EU-regeringsleiders geen besluit kunnen nemen over een permanente Europese Conferentie, die bedoeld was om de relaties met Turkije te verbeteren. Premier Kok zei vannacht dat Nederland voor zo'n Europese Conferentie heeft gepleit, maar dat andere landen ,,zwijgzamer'' waren. Griekenland heeft instemming met een Europese Conferentie afhankelijk gesteld van strenge voorwaarden aan Turkije, onder andere met betrekking tot de Koerden-kwestie en de Turkse erkenning van het recht van arbitrage bij territoriale geschillen door het Internationaal Hof in Den Haag. De Griekse premier Simitis concludeerde gisteravond dat er een akkoord is op drie punten: Turkije is geen kandidaat als de anderen, de Turkse kandidatuur moet beoordeeld worden aan de hand van dezelfde criteria als de overige kandidaten en Turkije heeft een Europese roeping.
Geen overeenstemming bestaat er over de Europese Conferentie, constateerde Simitis. Hij zei dat EU-voorzitter Luxemburg misschien vandaag de discussie over Turkije zou voortzetten.
Bij sommige Europese regeringsleiders, met name bij de Duitse bondskanselier Kohl, bestaat ergernis over de harde wijze waarop Turkije tot nu toe heeft gereageerd op voorstellen van de EU. ,,Turkije heeft het de afgelopen week hard gespeeld'', zei gisteren ook premier Kok. Volgens Kok is het onzeker of de EU-regeringsleiders vandaag alsnog het lidmaatschap van een Europese Conferentie aan Turkije zullen aanbieden. Zowel premier Kok als minister Van Mierlo toonden zich vannacht bezorgd over de negatieve reacties die Turkije tot dusver heeft gegeven op Europese voorstellen. Kok onderstreepte het grote geopolitieke belang van Turkije voor Europa.
Als er wordt afgezien van een Europese Conferentie, is het mogelijk dat de regeringsleiders alsnog besluiten tot het Duitse voorstel voor periodiek overleg van de huidige EU-landen met alle elf kandidaat-lidstaten.
Aan de toekomstige financiering van de EU hebben de regeringsleiders gisteren weinig tijd besteed. Verwacht werd dat daarover vandaag in de conclusies van de Europese top in algemene termen zou worden gesproken. Veel landen vinden dat er volgend jaar nog voldoende tijd is om over de financiën verder te praten.
13 DECEMBER 1997
Domicilie,
voor wie zich vestigt in het buitenland.