NIEUWSSELECTIE  
  KORTE BERICHTEN  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

S e l e c t i e

FRITS ABRAHAMS
Je kunt zeggen wat je wilt van Oprah Winfrey, maar het is zo langzamerhand de enige talkshow ter wereld waar ik nog verhalen kan horen die mij met stomheid slaan. Bovendien kun je er altijd een paar gratis adviezen krijgen die je wat langer overeind houden in de storm die leven heet.

Oprah is de laatste tijd erg op geweld gefixeerd, evenals wij allemaal - dus dat komt goed uit. Zo las ik zaterdag in deze krant de schokkende reportage van Marc Chavannes over een Parijse seriemoordenaar (gisteravond ook bij Netwerk), waarna ik me afvroeg hoe vrouwen zich het best te weer kunnen stellen tegen zo'n demon. Is er überhaupt een strategie denkbaar?

Oprah pikte mijn vragen uit Gods ether op, en wijdde er meteen een hele uitzending aan. Hoofdgast was ene Gavin de Becker, veiligheidsadviseur van o.a. de CIA, die een boek, getiteld The gift of fear, heeft geschreven. Een soort handleiding voor vrouwen in bedreigende situaties. ,,Mannen'', zei Oprah, ,,hebben meestal geen idee hoe bang wij zijn. Als we alleen thuis moeten slapen, controleren we alle sloten, uit angst voor verkrachting.'' De Becker legde uit dat je geweld vaak kunt zien aankomen. Het (toekomstige) slachtoffer redeneert de signalen echter weg - uit schaamte, bescheidenheid, onderdanigheid et cetera. Ga meer op je intuïtie af, adviseert De Becker. Ben je bang? Handel er dan ook naar.

Bijvoorbeeld: je moet 's avonds met de lift naarboven in een verlaten flatgebouw, en er bevindt zich al een man in die je niet aanstaat. De meeste vrouwen zullen hun impuls - niet instappen - uit gêne onderdrukken en tóch meegaan. Fout, vindt De Becker, want angst kan juist wél een goede raadgever zijn.

Verkrachte vrouwen hadden De Becker vaak verteld dat zij hun belager aanvankelijk zo 'charmant' en 'aardig' hadden gevonden. ,,Vergeet nooit'', zei De Becker, ,,dat charmeren een handeling is, geen karaktereigenschap.'' (Dit vond ik zeer treffend geformuleerd, misschien ook wel omdat een van de grootste schoften die ik in mijn leven van nabij heb mogen meemaken, door buitenstaanders steevast als 'uiterst charmant' werd betiteld.)

,,'Charme' en 'aardig' zijn loze kreten als je ze niet in een kader plaatst'', zei De Becker. ,,Het zijn ijzersterke wapens, een glimlach kan heel wat verdoezelen.'' Met dat 'kader' bedoelde hij: de omstandigheden van de ontmoeting en de houding van de ander. Als iemand, hoe charmant ook, aanhoudt na een duidelijke weigering, moet je dubbel op je qui vive zijn. Eén 'nee' moet eigenlijk genoeg zijn, en dat 'nee' moet je als vrouw niet hoeven uit te leggen. Dit zijn situaties, aldus De Becker, die gemakkelijk tot 'date-rape' ('verkrachting-na-het-afspraakje') kunnen leiden.

De spil van deze uitzending was de geschiedenis van Kelly, een jonge vrouw, die in haar flat verkracht was door een seriemoordenaar. De deuren van het flatgebouw stonden op een avond open, Kelly liep naarboven en verloor op de tweede verdieping wat blikjes kattenvoer. Een onbekende mannenstem riep van beneden: 'Ik raap ze wel op.' Hij liep naar haar toe ('We gaan ons katje eten geven', zei hij) en wilde de hele boodschappenzak van Kelly overnemen. Hoeft niet, zei ze, maar hij hield aan, waarna ze toegaf. ,,Die handeling gaf de doorslag'', zei De Becker, ,,ze gaf hem haar vertrouwen.''

Bij de deur zei hij: ,,Ik zet het even binnen en ben zo weer weg.'' Kelly liet zich opnieuw overdonderen. Wéér een kardinale fout. De Becker: ,,Geloof nooit zulke ongevraagde beloften ('ik ben zo weer weg'). Als iemand zoiets zegt, is het juist geen belofte.''

Kelly werd verkracht, drie uur lang. Daarna beval de man haar zich stil te houden. Hij moest even wat drinken in de keuken. Op dat moment begreep Kelly: hij gaat me doden. Ze sloop achter hem aan, glipte weg door de voordeur en vluchtte naar de buren. Later bleek dat de man in de keuken op zoek was geweest naar een mes.

,,Die tweede keer'', zei De Becker, ,,koos ze wél voor haar intuïtie en daarmee heeft ze haar leven gered.''