NIEUWSSELECTIE  
  KORTE BERICHTEN  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

DE OPVATTINGEN OVER openbare zedelijkheid in Nederland zijn sterk veranderd sinds Phil Bloom in 1967 in het VPRO-tv-programma 'Hoepla' Nederland shockeerde met haar blote borsten. Sindsdien staan we nergens meer van te kijken. Of toch? Wim T. Schippers bracht 'blote dans' in de Van Oekelshows, Joop van Tijn sprak voor het eerst op televisie het woord 'neuken' uit in een serie over seksuele voorlichting. Er kon sindsdien niet alleen topless in de zon worden gelegen, het mocht ook op tv - en niet alleen meer tijdens de Oud en Nieuw-uitzendingen uit Franse nachtclubs. Uiteindelijk zorgden de jaren zestig en zeventig ook voor een seksuele bevrijding: van valse schaamte.

Met de opkomst van de commerciële televisie in de jaren negentig zijn seks en erotiek geheel ingeburgerd in het dagelijkse tv-aanbod. Onder het mom van 'informatie' gaan cameraploegen de rosse buurten, parenclubs, besloten disco's en de leer- en rubberboetieks af. Over neuken wordt op tv meer, openhartiger en ook onbeschaamder gesproken dan Van Tijn ooit had kunnen dromen. Seks trekt kijkers en dus gluurt de camera, knipoogt de presentator en doet de handel in attributen vermoedelijk goede zaken. Dit alles onder het motto 'moet kunnen'. Het betreft volwassen mensen die weten wat ze doen en de televisie kan altijd uit, nietwaar. Bezoekers uit preutsere landen - dat zijn de meeste - kijken intussen in volle verwondering mee naar het scherm en vragen zich af of Nederland net zo bandeloos is als het zich op televisie toont. De werkelijkheid is vrij nuchter: huwelijkstrouw, abortusratio en seksuele hygiëne staan hier op een redelijk Europees peil.

TOCH IS ER WEL enige reden voor verwondering. De begrippen aanstoot geven en openbare eerbaarheid hebben hier hun inhoud vrijwel verloren. In openbare reclame, op affiches, in de etalage, op toneel - erotiek is overal. Wat vroeger in Playboy stond, hangt nu in het bushokje. Zolang de burger een zekere vrijheid houdt om er wel of geen kennis van te nemen, is daar weinig bezwaar tegen. De markt blijkt intussen niet geneigd om zichzelf te reguleren. De openbare ruimte wordt door de overheid eveneens matig beschermd. Nu het taboe is vervallen is bijna iedere norm automatisch omstreden. Nu doet er zich echter een nieuw feit voor. In de wedloop om de kijkersgunst tussen de (open) zenders van de Holland Media Groep (RTL en Veronica) en SBS6 wordt de televisiekijker tegenwoordig vergast op pornofilms. Aanvankelijk moesten vooral illusie en suggestie voor opwinding in 'soft focus' zorgen.

Tegenwoordig houdt Veronica op de late avonden tegen het weekend de camera recht voor het kruis en zet daarmee de kijker voor het blok. Wie argeloos langs de kanalen 'zapt' belandt bij dit kanaal in een pornobioscoop - wijdbeens in close-up, slechts onderbroken door reclame. Is het nu ouderwets of preuts om te zeggen dat kijkers die niet voor porno kiezen (door het niet te kopen, te huren of er zich op te abonneren) dan ook gevrijwaard moeten kunnen blijven van gefilmd geslachtsverkeer? Nee, dat is het niet. Porno of excessief geweld niet opgedrongen krijgen, dat moet ook kunnen. Hoe subjectief het moge zijn: goede smaak is óók een norm. Het is opvallend dat televisie-ondernemers en adverteerders op deze zenders zich daar geen enkele rekenschap van geven. Toch is daar reden voor. Gisteren nog liet het Commissariaat voor de Media weten dat SBS6 en Veronica er niet in slaagden op verantwoordelijke wijze met geweld op televisie om te gaan, in vergelijking met de publieke omroep. Commerciële omroepen wensen ook in een toekomst waarin decoders en abonnee-tv een belangrijker rol dan nu spelen, op het open kabelnet voor iedereen zichtbaar te blijven. Het is dan niet teveel gevraagd zich nu daar nu alvast rekenschap van te geven. Harde porno op een open tv-kanaal is dan een stap te ver.