NIEUWSSELECTIE  
  KORTE BERICHTEN  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

S e l e c t i e

RAYMOND VAN DEN BOOGAARD
In onze dagen is de UFA (Universum Film Aktien Gesellschaft) nog slechts een televisieonderneming (die overigens een paar maanden geleden het Luxemburgse bedrijf CLT, de onderneming achter 'onze' RTL4 en RTL5, heeft overgenomen). Maar in 1931, het jaar waarin de revueregisseur Eric Charrell voor de UFA de film Der Kongress tanzt draaide, ging het nog om een van 's werelds grootste filmondernemingen.

Der Kongress tanzt is in alle opzichten een spektakelstuk, waarvan het liedje Das gibt's nur einmal, das kommt nie wieder de tand des tijds heeft doorstaan. Het gaat om een liefdesverhaal tegen de achtergrond van het Congres van Wenen in 1814. De handschoenenverkoopster Christl (Lilian Harvey) steelt het hart van tsaar aller Russen Aleksandr (Willy Fitsch) en de Oostenrijkse politicus Metternich (Conrad Veidt) probeert dit gegeven machtspolitiek uit te buiten.

Der Kongress tanzt is een voorbeeld van een Traumfilm waarin de UFA excelleerde en zou blijven excelleren totdat de laatste vierkante meters Derde Rijk in 1945 waren platgebombardeerd of door de geallieerden veroverd. Niet alleen voor de Duitse markt overigens: in Berlijn en Wenen werden door de UFA ook films voor bijvoorbeeld Frankrijk gedraaid en zelfs een Nederlandse versie van een Duitse film ('t Was één april, Detlef Sierck, 1936).

Maar in oorsprong was de UFA in 1917 toch opgericht als een instituut voor de Duitstalige landen, met de uitgesproken bedoeling om tegenover het Amerikaans filmproduct een pangermanistisch geluid te kunnen laten horen - een beetje zoals je nu wel hoort bepleiten dat de Europese overheden een anti-Hollywood filmindustrie moeten oprichten. Het oprichtingskapitaal van de UFA kwam daarbij zowel van de Duitse staat, als van het Duitse grootkapitaal (AEG, IG Farben, Krupp). Als de Weimar-republiek bankroet is, komt de UFA eind jaren twintig hoe langer hoe meer in de greep van investeerders met extreem-rechtse of pro-nazi sympathieën, zoals Alfred Hugenbert.

Deze ontwikkelingen bleven niet zonder gevolgen voor de wijze, waarop In UFA-films het Duitse verleden werd afgebeeld, en wat dit betreft is Der Kongress tanzt anno 1997 niet alleen een Traumfilm, maar ook historisch document.

Der Kongress tanzt (Erik Charrel, Dld, 1931), ARD 00.45-01.20u