NIEUWSSELECTIE  
  KORTE BERICHTEN  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  

CDA-PARTIJVOORZITTER Helgers heeft zich aan zijn woord gehouden. De door hem nagestreefde vernieuwing van de partij is niet bij woorden alleen gebleven. Bij de Tweede-Kamerverkiezingen van volgend jaar mei krijgt de kiezer een totaal andere kandidatenlijst van christen-democraten te zien. De eerste tien plaatsen laten niet minder dan zes nieuwkomers zien. Van de 34 zittende Kamerleden keert de helft niet meer terug. Met de lijst zoals deze gisteren door het CDA-partijbestuur is vastgesteld, heeft Helgers zich tot een nog drastischer reorganisator ontpopt dan zijn ex-collega Rottenberg van de PvdA, die op dit punt ook al een reputatie had opgebouwd.

Met de grondige schoonmaak van de vertegenwoordiging aan het Binnenhof heeft het CDA-bestuur gevolg gegeven aan de wensen van het partijkader in de regio. Na de desastreuze verkiezingsuitslag van 1994 waarbij de partij twintig Kamerzetels verspeelde, oftewel veertig procent van de aanhang, zijn vooral in de afdelingen de wonden gelikt. Daar luidde de analyse dat er niet zozeer wat mis was met het CDA, maar met de CDA-politici in Den Haag.

Het partijrapport van de commissie-Gardeniers, dat in de zomer van 1994 werd uitgebracht, gaf nog eens extra voeding aan het ongenoegen. Volgens dezecommissie was het CDA verworden tot een ,,wat zelfgenoegzame bestuurderspartij''. Het gevoel voor eenheid en loyaliteit waarvoor de partij het recept leek te hebben, was vervreemdend en verstikkend gaan werken, concludeerde de commissie. Ongekend hard was het oordeel over de verantwoordelijke Haagse CDA-politici. In plaats van te luisteren naar kritiek en deze ter harte te nemen, stelden zij maar al te vaak dat de critici de zaak verkeerd hadden begrepen.

DE VERKIEZING IN september 1994 van Helgers tot partijvoorzitter was al een indicatie van een verschuiving van de CDA-macht van Den Haag naar het regionale partijkader. Helgers was op het Binnenkof een onbekende. Natuurlijk werd dit proces van regionalisering versneld doordat de partij geen regeringsverantwoordelijkheid meer droeg. Een verblijf in de oppositie werkt wat dat betreft heilzaam.

Van het begin af aan heeft Helgers geen misverstand laten bestaan over zijn bedoelingen. Het CDA moest weer zelfvertrouwen krijgen. De geijkte therapie is dan een discussie over de uitgangspunten. Dat is gebeurd met het rapport 'Nieuwe wegen, vaste waarden'. Maar het werkelijke einddoel van Helgers' hersteloperatie was toch de personele vernieuwing in Den Haag. Dat doel heeft Helgers gisteren bereikt. Ondanks alle kritiek die hij de afgelopen jaren (vooral vanuit de Tweede-Kamerfractie) op zijn functioneren heeft gekregen is het hem toch gelukt zijn oorspronkelijke uitgangspunt overeind te houden. De drastische vernieuwing van de kandidatenlijst heeft hij tot stand weten te brengen.

ANDERE NAMEN ZIJN vanzelfsprekend nog geen garantie voor de beoogde cultuurverandering. De in 1994 grondig ververste PvdA-fractie in de Tweede Kamer is hiervan het levende bewijs. Veel van de nieuwkomers blijken drie jaar na hun verkiezing in dezelfde patronen te zijn vervallen als hun verguisde voorgangers. Het bewijst eens te meer dat vernieuwing niet beperkt moet blijven tot een louter andere verpakking.

Daar komt bij dat vernieuwen om het vernieuwen ook zijn schaduwkanten heeft. Het CDA heeft nu een lijst met veel nieuwe namen. Voor de gewone kiezer maakt dat straks niet veel uit. In een tijd waarin de verkiezingsstrijd voornamelijk wordt uitgevochten door de nummers één van de lijst, blijft de verdeling van de overige plaatsen vooral een kwestie die het partijkader kan beroeren.

Wat de nieuwelingen werkelijk voor het CDA betekenen, zal pas blijken als ze als Kamerleden functioneren. Ondertussen is wel de prijs bekend: de oudgedienden Mateman en Lansink zijn niet meer verkiesbaar gesteld, terwijl het Kamerlid Van der Linden de eer aan zichzelf heeft gehouden. Alle drie hebben zij zich weten te manifesteren als echt regionale volksvertegenwoordigers, wat ook bleek uit het aantal voorkeurstemmen dat zij wisten te vergaren. Anders gezegd: het partijkader is nu weliswaar tevreden gesteld, maar of dit ook geldt voor alle CDA-kiezers blijft vooralsnog de vraag.