NIEUWSSELECTIE  
  KORTE BERICHTEN  
  RADIO & TELEVISIE  
  MEDIA  
S e l e c t i e

FRITS ABRAHAMS
Bekende schrijvers kunnen tegenwoordig een maximum aan publiciteit voor hun nieuwste boek genereren. Het maakt niet uit of het een goed of een slecht boek is, of het door de schrijver zelf geschreven is of door diens werkster, het mag over het wereldraadsel gaan, maar ook over de poes van de buren - als er maar die befaamde naam op de cover staat waarmee het praatprogramma eer kan inleggen.

Tot zover gaat alles goed voor de bekende schrijver. Maar dan. Optredens in de openbaarheid hebben per definitie iets onvoorspelbaars. In negen van de tien gevallen loopt alles op rolletjes: de bekende schrijver, te gast in een praatprogramma op tv, wordt in een bad van melk en honing ondergedompeld, terwijl de gastheer of gastvrouw met verwarmde handdoeken klaarstaat om het begeerde lichaam op te wrijven tot het roze ziet van zelfgenoegzaamheid. Op de drempel staat een innig tevreden uitgever: weer drie drukken.

Een enkele keer kan dit publiciteitscircus zich echter ook tégen de schrijver keren - en dan is hij nog niet jarig. We zagen dit de afgelopen weken gebeuren met de schrijver Joost Zwagerman, tot dusver een vlotte verschijning op de buis en podia overal in den lande. Hanneke Groenteman had hem samen met de schrijfster Helga Ruebsamen uitgenodigd voor haar programma De Plantage. Groenteman pleegt het reuze gezellig te houden op zondagmiddag (koekje, glaasje, keuveltje), dus Zwagerman zal zich een uurtje vóór de uitzending fluitend bij de grimeuse in de studio hebben gemeld. Hij kon niet weten dat hij haar na afloop niet meer hoefde terug te zien, omdat het afschminken al tijdens de uitzending zou beginnen.

Lieve help! Wat er in Hanneke Groenteman precies gevaren was, zullen we nooit te weten komen, maar het leek veel op opstandige spotzucht - alsof ze al die ijdele schrijvers, tegen wie ze altijd zo aardig moet zijn, voor één keer wilde inpeperen dat ze vooral niet moeten denken dat ze de nieuwe Saul Bellow zijn.

Die boeken van jou, zei Groenteman ongeveer, happen wel snel weg, maar als je ze uit hebt, ben je ze ogenblikkelijk weer vergeten.

Aan de overzijde van de tafel zat Helga Ruebsamen met grote instemming te knikken. ,,Je moet je romanpersonages eens wat meer leven inblazen'', zei ze.

Schrijvers onder elkaar: een solidair volkje.

Zo ging het een poosje door. Zwagerman raakte in alle staten van beteuterdheid. Moest hij het negeren? Zou hij in de tegenaanval gaan? Hij kwam er niet uit. Het programma was trouwens al bijna afgelopen. ,,Weet je wat jij eens moet doen?'' zei Groenteman tijdens het afscheidsmuziekje. ,,Schrijf eens een boek van vlees en bloed.''

Ook in schrijverslevens komt een ongeluk zelden alleen. Enkele weken later besluit Michaël Zeeman in zijn boekenprogramma bij de VPRO hetzelfde boek van Zwagerman, Chaos en rumoer, met zijn panelleden te bespreken. Het werd geen discussie, maar een openbare executie. Niet alleen van Zwagerman overigens, maar ook van Leon de Winter. Voor Zwagerman zal het nóg harder aangekomen zijn, omdat gespreksleider Zeeman met een persoonlijke vendetta bezig leek.

,,Dit boek is een ramp'', zei Zeeman boos, nog voordat hij zijn panelleden iets gevraagd had. ,,Het is een erbarmelijk boek.'' Xandra Schutte begon het sussend voor de schrijver op te nemen op een manier die het voor hem nóg erger maakte. ,,Het is toch geen schande dat Amis een veel betere schrijver is'', zei ze op zeker moment. ,,Nee'', gromde Zeeman, ,,maar het is wél een schande om een slecht boek te schrijven.''

Mezelf in de schrijver verplaatsend, voelde ik opeens de nodige kwaadheid opkomen. Twee jaar geschreven aan een boek. De nieuwe Bellow ben je niet, dat weet je ook wel, maar je hebt nog altijd meer schrijftalent in je pink dan zij in hun tien vingers - en daar ga je dan, weggehoond door een zichzelf opblazende ijdeltuit die in zijn pathetische verontwaardiging het uiterlijk van een weerwolf krijgt.

Als Zwagerman een goede schrijver is, zal hij terugslaan met een roman van vlees en bloed, véél bloed.